Τετάρτη
Jumbo-σκάνδαλο μεγατόνων με εμπλοκή της Εθνικής Τράπεζας
Οι αντιφάσεις του ΣΥΡΙΖΑ στη συνταγματική αναθεώρηση
Μήπως έφτασε η στιγμή για την Μεγάλη Ελλάδα
ΑΜ ΠΩΣ; ΠΟΛΥ… ΧΛΙΔΑΤΗ Η «ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΑΡΙΣΤΕΡΑ»!
Στα βήματα των προκατόχων τους, του… «παλιού πολιτικού συστήματος» -κι ας το… αναθεματίζουν!- βαδίζουν τα χλιδάτα συντρόφια της «πρώτης φοράς αριστερά»!
Έτσι, η συντρόφισσα Νοτοπούλου –αυτή με το μπλουζάκι που έγραφε πως «η επανάσταση δεν είναι ουτοπία»- αποφάσισε και διέταξε (έτσι σε θέλουμε υπουργάρα μας, αποφασιστική!) τον καλλωπισμό του νέου της υπουργείου, Μακεδονίας-Θράκης. Το δε κόστος για τη βαφή του κτιρίου, θα ανέλθει σε 18.600 ευρώ (μόνο!), σύμφωνα με έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του υπουργείου Εσωτερικών, Τομέας Μακεδονίας και Θράκης, που αναρτήθηκε στη Διαύγεια. Χρυσό θα το βάψει;
(ΥΓ): Πληρώστε κοροιδάρες τα καπρίτσια των χλιδάτων… αντιεξουσιαστών της εξουσίας, για χρυσοστόλιστα παλάτια! Και περιμένετε το επόμενο επιδοματάκι φτώχειας, των 2-3 κατοστάρικων, που θα σας πετάξουν σαν κόκκαλο στους σκύλους!
ethnikismos.net
Υπόθεση Κατσίφα:Τι προσπαθούν να κρύψουν οι αλβανικές αρχές
Η ΦΩΤΟ που ανάβει «φωτιές»: Ο Σόρος στην ίδια αίθουσα με Α.Τσίπρα, Ν. Παππά και άλλους του ΣΥΡΙΖΑ ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ. -
Ακόμα δεν έχουμε ακούσει ακριβείς απαντήσεις σε σχέση με την αποκάλυψη του κ. Κοτζιά.
πως ο υπουργός Άμυνας, Πάνος Καμμένος, φέρεται να είπε εντός Υπουργικού Συμβουλίου, ότι το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα χρηματοδοτείται από τον Τζορτζ Σόρος.
Όπως σχολιάζει το meaculpa.gr, «η αλήθεια είναι ότι το σύστημα Σόρος έχει όντως ενδιαφερθεί έμπρακτα για την υπόθεση ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα και αυτό
αποδεικνύεται από τα ταξίδια του πρωθυπουργού στην Αμερική την εποχή προ προαλειφόταν για κυβερνήτης της Ελλάδας».
Όπως σχολιάζεται στην συνέχεια, ο Αλέξης Τσίπρας «πρωτοσυναντήθηκε με το State Department και πάτησε πόδι στο Brookings, ενδιαφέρον από την πλευρά Σόρος εκδηλώθηκε επί αμερικανικού εδάφους και το 2015».
Τότε, στη Νέα Υόρκη και το ξενοδοχείο Sheraton, σε εκδήλωση του Clinton Global Institute, είχε σπεύσει για να παρακολουθήσει τον Αλέξη Τσίπρα, ο ίδιος ο Τζορτζ Σόρος!
Μάλιστα, όπως σχολιάζεται στο άρθρο του Meaculpa, ο Σόρος είχε μια κατ’ιδίαν συνομιλία τόσο με τον Έλληνα πρωθυπουργό, όσο και με τον Νίκο Παππά, ενώ έσπευσαν να του υποβάλουν τα σέβη τους Σταθάκης και Γεροβασίλη.
Για του λόγου το ασφαλές, παρατίθεται, από το meaculpa.gr, φωτογραφία από τις λίγες θέσεις του ακροατηρίου της κλειστής εκείνης εκδήλωσης.
Άραγε ο Τζορτζ Σόρος παρακολουθεί εκδηλώσεις στις οποίες δεν έχει κάποιο προσωπικό συμφέρον;el.gr
Τρίτη
Κ.Κατσίφα – Τον εκτέλεσαν γιατί ήταν Έλληνας
ΑΝΑΛΓΗΤΟΙ, ΦΤΙΑΞΤΕ ΦΥΛΑΚΕΣ, ΜΠΟΥΝΤΡΟΥΜΙΑ & ΚΑΤΕΡΓΑ, ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ & ΓΙΑ ΣΑΣ!!!
ΑΝΑΛΓΗΤΟΙ, ΦΤΙΑΞΤΕ ΦΥΛΑΚΕΣ, ΜΠΟΥΝΤΡΟΥΜΙΑ & ΚΑΤΕΡΓΑ, ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΟΥΝ & ΓΙΑ ΣΑΣ!!!
Άκης και τώρα Γιάννος, δεν είναι άσχημα για αρχή! Ωστόσο, μαζί με τους επόμενους Σημίτη, Γιωργάκη, Βενιζέλο και όλους τους άλλους ομοίους σας, προσθέστε στη λίστα και τα δικά σας ονόματα, ήρθε η ώρα και για σας!!!
Αδέλφια, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι ότι δεν υπάρχει μέλλον, σωτηρία και ελπίδα για τη χώρα, αν όλοι οι καταχραστές και οι προδότες που πέρασαν από τον τόπο μαζί με αυτούς που μας κυβερνούν δεν καθίσουν στο σκαμνί! ΟΛΟΙ πρέπει να λογοδοτήσουν, δεν μπορεί να μένουν ατιμώρητοι, είναι οι φορείς της γάγγραινας και της καταστροφής της πατρίδας μας!!!
Αποτελεί Εθνικό καθήκον πλέον για κάθε έναν από μας και κυρίως για τους εκπροσώπους της δεύτερης, τρίτης και "τέταρτης" Εξουσίας, αυτούς που έχουν τη δύναμη στα χέρια τους να ακυρώσουν αυτόν τον κατάπτυστο νόμο του Βενιζέλου ‘’περί –ΜΗ- ευθύνης υπουργών’’, αντικαθιστώντας τον με ένα Ν\Σ ισχυρό κι απαραβίαστο δίχως αστερίσκους διαφυγής και με δικλείδες ασφάλειας, ικανό να στέλνει κάθε φορά με συνοπτικές διαδικασίες στο εδώλιο τα όποια πολιτικά μιάσματα, καταχραστές και προδότες της χώρας, όλους αυτούς που κατέστρεψαν τη πατρίδα τους!
Είναι αυτό που θα αναγκάσει κάθε επίδοξο κι ανάλγητο μίασμα, κάθε κυνηγό της εξουσίας να σκεφτεί αν πρέπει να μπει στον στίβο της πολιτικής, όταν ξέρει ποιο θα ‘ναι το τέλος του αν κλέψει και προδώσει τη πατρίδα του!
Είναι αυτό που θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους και αυτό πρέπει να γίνει χθές! Ωστόσο, θα αναρωτηθούν κάποιοι, από ποιούς; Απ’ αυτούς που είναι πρώτοι στον κατάλογο να δικαστούν ως Δοσίλογοι, Προδότες και Εθνικοί Μειοδότες;
Και εδώ αρχίζουν όντως τα δύσκολα! Ωστόσο, σκεπτόμενα άτομα είμαστε και μεγάλα παιδιά, ας πάρουμε τις αποφάσεις μας. Λύση υπάρχει, βούληση δεν υπάρχει, όταν τη βρούμε θα λυθούν και τα προβλήματα μας. Έως τότε θα πληρώνουμε το τίμημα "του ωχ βρω αδελφέ, άσε τους άλλους να βρουν την άκρη, εγώ θα σώσω την Ελλάδα’’;
Ναι νεοέλληνα, εσύ και εγώ θα σώσουμε την Ελλάδα, τους εαυτούς μας και τα παιδιά μας, αν όχι, μαζί μ’ αυτή θα χαθούμε και εμείς!!!
Αν δεν μπορούμε να δούμε τη καταστροφή που έχουν προκαλέσει σ’ αυτή τη χώρα και που κάθε στιγμή συνεχίζουν να προκαλούν όλοι αυτοί οι ανάξιοι και προδότες που μας κυβερνούν, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας!
Κι αν κανείς σ’ αυτή τη χώρα δεν έχει καταλάβει ακόμα ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα κήρυξης ενός πολέμου με τη Τουρκία, ζει πραγματικά σε μια άλλη διάσταση και όχι σ’ αυτόν τον τόπο!
Πατριώτες και πατριώτισσες, η πατρίδα χάνεται, είμαστε ένα βήμα προ μιας τραγικής για το Έθνος μας εξέλιξης! Μετά από την οικονομική μας καταστροφή, μας οδηγούν και σε Εθνική τραγωδία!!!
Ωστόσο, δεν φταίει ο Τσίπρας και η συμμορία του, φταίμε όλοι εμείς που τους επιτρέπουμε ακόμα να κυβερνούν τη χώρα! Ας μη πληρώσουμε ως λαός το τίμημα της δικής τους προδοσίας, το οφείλουμε στη πατρίδα μας, σ’ αυτούς που έδωσαν τη ζωή τους για να ‘μαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι - μόλις χθες τιμήσαμε τη μνήμη τους - το χρεωστάμε σ’ αυτούς, στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές!!!
Αρκετά, τι άλλο πρέπει να μας κάνουν για να αντιδράσουμε ως λαός;
Τέλος, αν θέλουμε να σώσουμε τη πατρίδα μας μια είναι η λύση!!!
Πρέπει χθες να ρίξουμε την κυβέρνηση και να σύρουμε στο εδώλιο κάθε δοσίλογο και προδότη ρίχνοντας τους όλους στα μπουντρούμια! Να αναλάβουν τη χώρα νέοι και αμόλυντοι πολίτες, σοβαρά και νοήμονα άτομα, επιστήμονες και επαγγελματίες καταξιωμένοι κοινωνικά και επαγγελματικά, με εκπροσώπους όλων των κοινωνικών τάξεων έως κι αυτής των συνταξιούχων, να ανατάξουν όλοι μαζί τη χώρα οδηγώντας την σε καλύτερες μέρες και στη σωτηρία της!
Αδέλφια, αν αυτό δεν συμβεί θα οδηγηθούμε σε ανείπωτες στιγμές Εθνικής τραγωδίας που θα χαράξουν για πάντα το μέλλον του Έθνους και του λαού μας!!!
Γι αυτό, όσοι από εσάς πιστεύετε ότι αυτή η κυβέρνηση των Δοσίλογων που κατέστρεψε την πατρίδα μας και τον λαό μας πρέπει να πάψει να κυβερνά τη χώρα, στείλτε αυτό το άρθρο απ' άκρη σ' άκρη της γης, σε κάθε Έλληνα όπου κι αν βρίσκετε, βάζοντας και εσείς το δικό σας λιθαράκι να προλάβουμε να σώσουμε την Πατρίδα μας!!!!!!
Β. Αναγνώστου
Συγγραφέας- αρθρογράφος
source secretrealtruth
Καθυστερούν επίτηδες οι έρευνες για τον θάνατο του Κ. Κατσίφα – Επιχειρούν να κρύψουν στοιχεία
Ραχήλ Μακρή για Κωνσταντίνο Κατσίφα: «Ήταν μια καθαρά στημένη εκτέλεση»
Δευτέρα
Essais: Combien coûtent les tentatives de George Soros d’i...
ΠΡΩΤΑ Η ΠΑΤΡΙΔΑ κ. ΤΣΙΠΡΑ
Κοιτάζω ένα σκίτσο που έχει αναρτήσει στο twitter ο κ. Τσίπρας και το οποίο γράφει ότι «τιμούμε το μεγάλο Όχι του λαού μας απέναντι στο φασισμό και στον ναζισμό».
Την άποψη αυτή τείνουν να την εμφυτεύσουν στο υποσυνείδητό μας όλοι οι σύγχρονοι διεθνιστές, δηλαδή ότι ο αγώνας αυτός έγινε αποκλειστικά εναντίον του φασισμού και του ναζισμού.
Ο κ. Τσίπρας κάνει κάποιο «λάθος» εδώ. Το «ΌΧΙ» ο λαός μας το είπε απέναντι στον εισβολέα της πατρίδας μας, όποιος και αν ήταν αυτός, που τότε ήταν οι Ιταλοί φασίστες και οι Γερμανοί ναζί.
Δηλαδή, αν μας έκαναν επίθεση κάποιοι δημοκράτες, δεν θα έπρεπε να πούμε ΟΧΙ; Και αν πολεμούσαμε τι θα έπρεπε να λέμε σήμερα, ότι αγωνιστήκαμε εναντίον των δημοκρατών ή εναντίον του εισβολέα;
Πρώτα η πατρίδα κ. Τσίπρα, όποιος και αν είναι αυτός που την προσβάλει.
Μάλιστα το κείμενο με το οποίο συνοδεύει το σκίτσο ο κ. Τσίπρας γράφει: «Να αγωνιστούμε και σήμερα για να μην δούμε ποτέ ξανά στην Ελλάδα και την Ευρώπη να ζωντανεύει το φάντασμα του φασισμού και του ολοκληρωτισμού».
Εννοείται πως κάθε πραγματικός δημοκράτης αυτό θα κάνει και δεν χρειάζεται να του το πει ο κ. Τσίπρας.
Όμως, τι θα γίνει αν μας επιτεθούν οι δημοκράτες Τούρκοι, οι οποίοι ήδη έχουν αρχίσει να αμφισβητούν τα κυριαρχικά μας δικαιώματα;
Θα ανασύρουμε το "φασιστόμετρο" για να αποφασίσουμε τι θα πρέπει να κάνουμε;
ΥΓ. Σήμερα 78 χρόνια μετά το 1940, η μεν Ευρώπη πανθομολογουμένως έχει γίνει γερμανική, η δε Ελλάδα είναι υπό γερμανική οικονομική κατοχή.
από τον Σύνταγμα
Πολιτική οργάνωση της ομογένειας «Ομόνοια» στην Αλβανία: «Δεν ακινητοποίησαν, εκτέλεσαν τον Κατσίφα» vaspoulos dans iefimerida.gr
Εξι άτομα τραυματίστηκαν τη νύχτα σε συμπλοκή μεταξύ Ελλήνων και Αλβανών στο Γέρακα. Σύμφωνα με πληροφορίες η άγρια συμπλοκή έγινε στις 2 παρά 20 τη νύχτα, στη συμβολή των οδών Δομοκού και Γέρακα, στο Γέρακα, μεταξύ δύο ομάδων, Ελλήνων από τη μια και Αλβανών από την άλλη. Από τη συμπλοκή τραυματίστηκαν έξι άτομα, τρεις εκ των οποίων μεταφέρθηκαν στο Σισμανόγλειο και τρεις στον Ερυθρό Σταυρό. Κατά πληροφορίες, κάποιοι από τους τραυματίες φέρουν τραύματα από μαχαίρι. Στο χώρο της συμπλοκής έχει βρεθεί ένα όπλο, ενώ εξετάζεται το κατά πόσο το όλο περιστατικό συνδέεται με τη δολοφονία του 35χρονου Κωνσταντίνου Κατσίφα στο χωριό Βουλιαράτες στην Αλβανία. Να σημειωθεί ότι μετά τη δολοφονία του 35χρονου υπήρξαν στο Διαδίκτυο διάφορα αντίστοιχα καλέσματα.
«Τιμωρήθηκε για άλλη μια φορά» η Μέρκελ
Γερμανικός Τύπος για τις εκλογές στην Έσση: «Τιμωρήθηκε για άλλη μια φορά» η Μέρκελ
Share Tweet e-mail
Οι επιπτώσεις του εκλογικού αποτελέσματος στο κρατίδιο της Έσσης στην κεντρική πολιτική της Γερμανίας αποτελούν το βασικό ζητούμενο στις αναλύσεις και στα άρθρα γνώμης που δημοσιεύονται σήμερα στον γερμανικό Τύπο.
«Στο CDU επιτρέπεται τώρα να μιλάει κανείς ελεύθερα για το τέλος της εποχής Μέρκελ», είναι ο τίτλος άρθρου της εφημερίδας Welt, η οποία σημειώνει ότι οι εκλογές στην Έσση αποτελούν σημείο καμπής στο Βερολίνο: «Έπειτα από καμία άλλη εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων δεκατριών χρόνων, από τότε που η Άνγκελα Μέρκελ είναι Καγκελάριος, δεν υπήρχε τόσο μεγάλη πιθανότητα η κατάσταση να παραμείνει τόσο λίγο όπως ήταν πριν από την Κυριακή των εκλογών», σημειώνει η εφημερίδα στην ηλεκτρονική της έκδοση και τονίζει ότι και στα δύο κόμματα του «μεγάλου» συνασπισμού πρέπει τώρα να ληφθούν αποφάσεις για την κατεύθυνσή τους.
Για «αναπληρωματικές ομοσπονδιακές εκλογές» κάνει λόγο στην Bild ο καθηγητής πολιτικών επιστημών Βέρνερ Βάιντενφελντ, επισημαίνοντας ότι οι χαμένοι των εκλογών είναι το Χριστιανοδημοκρατικό (CDU) και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), ενώ οι δύο νικητές οι Πράσινοι και η Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD). Κατά τον ίδιο, οι άνθρωποι στην Έσση ήταν ικανοποιημένοι από την μέχρι τώρα συγκυβέρνηση CDU - Πρασίνων, αλλά δυσαρεστημένοι με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο Γιούργκεν Φάλτερ, επίσης καθηγητής Πολιτικών Επιστημών, σημειώνει ότι δεν εξεπλάγη από το εκλογικό αποτέλεσμα, το οποίο είχε προβλεφθεί από τις δημοσκοπήσεις, ενώ προσθέτει ότι οι Φιλελεύθεροι (FDP) θα έχουν καθοριστικό ρόλο στον σχηματισμό κυβέρνησης. Θεωρεί μάλιστα πιθανό να σχηματιστεί στην Έσση κυβέρνηση «Τζαμάικα» (από τα χρώματα των CDU, των Πρασίνων και του FDP) και υπενθυμίζει ότι ο αρχηγός του FDP Κρίστιαν Λίντνερ δεν έχει αποκλείσει αντίστοιχο σχήμα και σε ομοσπονδιακό επίπεδο, έχει ωστόσο θέσει ως προϋπόθεση την παραίτηση της κυρίας Μέρκελ.
Σε άρθρο γνώμης στην ίδια εφημερίδα, χαρακτηρίζεται «συγκλονιστικό» το γεγονός ότι το υπερήφανο λαϊκό CDU είναι ικανοποιημένο παρά το διψήφιο ποσοστό που έχασε, επειδή το καταστροφικό ποσοστό που συγκέντρωσε είναι υψηλότερο από το ακόμη χειρότερο ποσοστό που εξασφάλισε η Μέρκελ στις τελευταίες ομοσπονδιακές εκλογές.
Υπό τον τίτλο «Τιμωρήθηκε για άλλη μια φορά», η Frankfurter Allgemeine Zeitung αναφέρεται στις ευθύνες της καγκελαρίου Μέρκελ και τονίζει ότι «θα ήταν λάθος αν ήταν εκ νέου υποψήφια για την ηγεσία του κόμματος» στο Συνέδριο που θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο. «Ακούει όμως η Καγκελάριος τα μηνύματα;» διερωτάται ο αρθρογράφος και σημειώνει ότι δεν πρέπει κανείς να αγνοεί τα μηνύματα των πολιτών, ειδικά όταν υπάρχει μια σειρά από αυτά.
«Για την (Αντρέα) Νάλες η κατάσταση είναι πικρή, για την Μέρκελ σοβαρή», γράφει η Süddeutsche Zeitung και εξηγεί ότι «το πνεύμα της εποχής ώθησε προς τα πάνω το κόμμα των Πρασίνων και την AfD» και τονίζει ότι όταν η κεντρική πολιτική ασχολείται τόσο με μια τοπική εκλογή, είναι αναπόφευκτο το αποτέλεσμα να επηρεάζει την κεντρική πολιτική σκηνή. Σε ό,τι αφορά τα πρόσωπα, ο αρθρογράφος επιμένει ότι η κατάσταση για την Αντρέα Νάλες είναι σκοτεινή, πικρή και απειλητική, ενώ για την Άνγκελα Μέρκελ σοβαρή.
Διαβάστε περισσότερα στο Cnn.gr
Κυριακή
Η αρχή του τέλους της παγκοσμιοποίησης;
Μαρία Νεγρεπόντη Δελιβάνη,
Εισαγωγή
Στη δεκαετία του ’80 επιβλήθηκε σε ολόκληρη την υφήλιο το διεθνές οικονομικό σύστημα, που έγινε γνωστό με το όνομα «παγκοσμιοποίηση». Η επιλογή και προώθησή του οφείλεται στις ΗΠΑ, που είχαν δικαιολογημένους φόβους να πιστεύουν ότι κινδύνευαν να χάσουν την παγκόσμια επικυριαρχία τους, και να τους διαδεχθεί σε αυτήν η Ιαπωνία ή η Ευρώπη. Η απελευθέρωση των συναλλαγών, σε συνδυασμό με το καθεστώς οικονομικού φιλελευθερισμού ήταν το σύστημα που οι ΗΠΑ πρόβλεπαν ότι θα τους ευνοούσε και θα τους εξασφάλιζε τη συνέχιση της διεθνούς πρωτοκαθεδρίας τους. Το νέο διεθνές σύστημα[1], έγινε δεκτό από το ένα άκρο του πλανήτη, ως το άλλο, με μεγάλο ενθουσιασμό, γιατί υποσχόταν το τέλος των κρίσεων, την αύξηση της ευημερίας, την ωφέλεια όλων των συναλλασσομένων, στο πλαίσιο της απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου καθώς και τη δυνατότητα όλων των κατοίκων της Γης να επωφεληθούν από τις νέες τεχνολογίες. Οι ολιγάριθμοι οικονομολόγοι, που διατύπωσαν, από την αρχή, αμφιβολίες, σχετικά με τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης[2]αντιμετωπίστηκαν ως ανορθόδοξοι, μη προοδευτικοί, μεμψίμοιροι κ.ά. Ωστόσο, οι δυσμενείς συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, καθώς και η αθέτηση των αρχικών της υποσχέσεων δικαίωσαν εκ των υστέρων τους σκεπτικιστές.
Όταν η «παγκοσμιοποίηση», εμφανίστηκε πριν τέσσερις περίπου δεκαετίες εκλήφθηκε ως νέο σύστημα, ενώ δεν ήταν. Αντιθέτως, επειδή έχουμε στη διάθεσή μας μόνο δύο διεθνείς κοσμοθεωρίες, αυτήν της ...
απελευθέρωσης των συναλλαγών και αυτήν του προστατευτισμού, με δυνατότητες βέβαια άπειρων συνδυασμών μεταξύ τους, η εφαρμογή αυτών των δύο κοσμοθεωριών εναλλάσσεται, στο χρονοδιάγραμμα της ιστορίας του καπιταλισμού, και μάλιστα σε περίπου ίσα χρονικά διαστήματα[3]. Kατά τον François Lenglet[4]διαπιστώνεται διαχρονικά ένας επαναλαμβανόμενος κύκλος, διαρκείας περίπου 80 ετών, που περιλαμβάνει δύο ημικύκλια των περίπου 40 ετών το καθένα: αυτό του προστατευτισμού και αυτό της απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου. Η εναλλαγή τους φαίνεται να υπακούει σε συνδυασμό συμβάντων, όπως η εμφάνιση νέων τεχνολογιών, η αυξημένη δυσαρέσκεια από τις δυσμενείς συνέπειες του κάθε συστήματος, το πέρασμα του καπιταλισμού σε μεταγενέστερο στάδιο ανάπτυξης, ή, ακόμη, και η επικράτηση συμφερόντων από κράτη ή ισχυρές κοινωνικές ομάδες του διεθνούς γίγνεσθαι. Η ανησυχητική προσθήκη είναι ότι η φάση της παγκοσμιοποίησης, ιστορικά, περατώνεται με κρίση και πόλεμο, όπως συνέβη το 1873, αλλά και το 1929.
Από την επικράτηση της τελευταίας παγκοσμιοποίησης έχουν συμπληρωθεί τέσσερις περίπου δεκαετίες, όσες δηλαδή προβλέπονται[5] για την υποκατάστασή της από το καθεστώς του προστατευτισμού. Και πέρα από την χρονολογική αυτή ένδειξη υπάρχει παράλληλα και σωρεία ενδείξεων, που αναγγέλλουν την κόπωση της παγκοσμιοποίησης και την έλευση διαδόχου διεθνούς καθεστώτος. Θα μπορούσε, βέβαια, εύκολα να υποστηριχθεί ότι η επιβράδυνση της παγκοσμιοποίησης οφείλεται στη δεύτερη μεγάλη οικονομική κρίση, που άρχισε το 2007 και που βρίσκεται ακόμη μαζί μας, και επομένως πρόκειται για φαινόμενο κυκλικό και όχι διαρθρωτικό. Προς την ίδια αυτή κατεύθυνση θα μπορούσε να επιστρατευθεί, ως πρόσθετη ερμηνεία αυτής της επιβράδυνσης της παγκοσμιοποίησης, και η κρίση χρέους, που ταλανίζει την Ευρώπη, και απαιτεί αντιμετώπιση, αλλά και το πρόβλημα της μετανάστευσης, που η λύση του έχει ανάγκη την αναβίωση της σημασίας των εθνικών συνόρων. Η συνεκτίμηση των ενδείξεων, που διαπιστώνουν υποχώρηση της παγκοσμιοποίησης, συνηγορεί υπέρ της υπόθεσης ότι η υφήλιος βρίσκεται στα πρόθυρα του εναλλακτικού της συστήματος, δηλαδή αυτού του προστατευτισμού ή τουλάχιστον ενός συνδυασμού των δύο συστημάτων, όπου θα υπάρχει και αρκετά ισχυρή δόση προστατευτισμού. Σίγουρη πρόγνωση για την εξέλιξη αυτή είναι, ακόμη, πρόωρη, ιδίως και επειδή οι ισχυρές κοινωνικές τάξεις, που ευνοούνται από την παγκοσμιοποίηση την εκλαμβάνουν ως μόνιμο σύστημα και αντιδρούν εναντίον εξελίξεων, που την θέτουν σε κίνδυνο.
Να υπογραμμιστεί ότι και τα δύο αυτά συστήματα περιέχουν θετικά, αλλά και αρνητικά χαρακτηριστικά, που ευνοούν διαφορετικές κοινωνικές ομάδες στο διάστημα της εφαρμογής τους. Και ακριβώς αυτός αποτελεί έναν από τους πιθανούς λόγους της εναλλαγής τους. Πιο συγκεκριμένα, η απελευθέρωση του εμπορίου συνυπάρχει με νεοφιλελευθερισμό που συχνά αγγίζει τα όρια του laissez-faire, laissez-passer. Το σύστημα είναι εχθρικό απέναντι στον παρεμβατικό ρόλο του κράτους στην οικονομία, και απέναντι στο κράτος Πρόνοιας. Συνεπώς, η ελευθερία των συναλλαγών, που συνυπάρχει με τον νεοφιλελευθερισμό, εκφράζει και ευνοεί τους εκάστοτε ισχυρούς. Αυτοί οι τελευταίοι εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι οι αδύναμοι και αυτοί που είναι ανίκανοι να αγωνιστούν και να επιτύχουν, επιζητούν προστασία, γι αυτό και ο προστατευτισμός είναι επιβλαβής για την πρόοδο. Επί των ημερών της παγκοσμιοποίησης η σημασία των εθνικών συνόρων υποχωρεί, όπως και η κυριαρχία των εθνικών κυβερνήσεων, ενώ διευρύνονται οι κάθε μορφής ανισότητες και εντείνεται ο ανταγωνισμός. Στα πλαίσια, εξάλλου, της παγκοσμιοποίησης οι προτιμήσεις στρέφονται εναντίον του πληθωρισμού και υπέρ της αυστηρής νομισματικής σταθερότητας, ώστε η διακίνηση των κεφαλαίων να είναι ασφαλής. Το σύστημα του προστατευτισμού, αντιθέτως, συμβαδίζει με αύξηση του κρατικού παρεμβατισμού και του κράτους Πρόνοιας, με περιορισμό των ανισοτήτων, και με ενίσχυση της θέσης της μεσαίας τάξης. Κάποιος βαθμός ελεγχόμενου πληθωρισμού, που βοηθά στην αποπληρωμή των χρεών, ή και η δημιουργία ανισορροπιών στα διάφορα ισοζύγια είναι ανεκτές. Στην αρχή της περιόδου εφαρμογής και των δύο αυτών κοσμοθεωριών οι θετικές τους συνέπειες υπερτερούν των αρνητικών, ενώ συμβαίνει το αντίθετο προς το τέλος, οπότε και επιταχύνονται οι διεργασίες διαδοχής τους.
Αν, όμως, όντως έχουμε εισέλθει σε φάση αποπαγκοσμιοποίησης τι ορισμό θα μπορούσαμε να της δώσουμε; Ο Frédéric Lordon[6] εκλαμβάνει τα επί μέρους χαρακτηριστικά της αποπαγκοσμιοποίησης, ως διαμετρικά αντίστροφα των αντίστοιχων της παγκοσμιοποίησης, με την υπόθεση ότι η αποπαγκοσμιοποίηση είναι ευλογία. Ιδού, λοιπόν, ο ορισμός της παγκοσμιοποίησης: « Η μη λανθασμένη ανταγωνιστικότητα μεταξύ οικονομιών με αβυσσαλέες διαφορές επιπέδου μισθών.Η μόνιμη απειλή μετεγκατάστασης επιχειρήσεων. Οι χωρίς όριο απαιτήσεις των μετόχων για αποδόσεις». Και ο αρνητικός ορισμός της παγκοσμιοποίησης που είναι, ταυτόχρονα και θετικός ορισμός της αποπαγκοσμιοποίησης, κατά τον Frédéric Lordon[7] πάντοτε, έχει ως εξής: «περιορισμός της ροής αγαθών και κεφαλαίων, επανεγκατάσταση των συστημάτων παραγωγής (…), διακοπή της ανταγωνιστικότητας μεταξύ εργατών και αγροτών της υφηλίου, αναβάθμιση της της ποικιλίας των γνώσεων και των κοινωνικών εφαρμογών, εξασφαλίζοντας τη διατροφή των πληθυσμών και της διατροφικής κυριαρχίας (…)”. Μια διαφορετική προσπάθεια ορισμού της αποπαγκοσμιοποίησης έρχεται από τον Walden Bello[8] και είναι η ακόλουθη: “Πρόκειται για τον επαναπροσανατολισμό των οικονομιών, της ιεράρχησης της παραγωγής για εξαγωγή υπεράνω από της παραγωγή που προορίζεται για τις τοπικές αγορές ».
Σε μία πρώτη παράγραφο αυτής της εισήγησης θα εξετάσω τις ενδείξεις που συνηγορούν υπέρ της έλευσης μιας νέας περιόδου, στο διεθνές προσκήνιο, όπου θα επικρατεί ο προστατευτισμός, στη δεύτερη παράγραφο θα αναφερθώ στα κύρια αίτια, που ενδεχομένως οδηγούν προς αυτήν την εναλλαγή και τέλος στην τρίτη παράγραφο θα επιχειρηθεί η σκιαγράφηση των πιθανών χαρακτηριστικών του προστατευτικού καθεστώτος.
Ι. Οι ενδείξεις
Οι ενδείξεις της εξασθένισης της παγκοσμιοποίησης διαπιστώνονται σε πολλούς τομείς. Δεδομένου ότι στην τελευταία περίοδο εφαρμογής της απελευθέρωσης των συναλλαγών επικράτησε η χρηματοπιστωτική οικονομία, θα αρχίσω τις σχετικές αναφορές με τις εκεί ανατροπές, που είναι πραγματικά, εντυπωσιακές, και θα συνεχίσω με άλλες ενδείξεις που επίσης μαρτυρούν τάσεις επιβράδυνσης του διεθνούς εμπορίου.
Α. Συρρίκνωση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών
Οι συναλλαγές αυτής της μορφής, που έθεσαν τη σφραγίδα τους στην τελευταία παγκοσμιοποίηση, ανέρχονταν για ολόκληρο τον πλανήτη σε 206 τρισεκατομμύρια δολάρια[9], δηλαδή σε 355% του παγκόσμιου ΑΕΠ, πριν από την κρίση. Η ανεξέλεγκτη αυτή διάσταση της εικονικής οικονομίας, που κινείται παράλληλα προς την πραγματική, προβάλλει σε όλη της την έκταση, με την επισήμανση ότι η αξία των χρηματιστηριακών συναλλαγών ήταν πριν από την έναρξη της κρίσης σχεδόν τέσσερις φορές ανώτερη σε σύγκριση με τη δημιουργία του πλούτου στην πραγματική οικονομία. Η πτώση αυτής της μορφής συναλλαγών υπήρξε συντριπτική μετά την κρίση, καθώς ισούται με περίπου 50 μονάδες του παγκόσμιου ΑΕΠ. Κάθετη, επίσης μείωση πραγματοποίησε και η ροή του διεθνούς κεφαλαίου, που εκτιμάται σε περίπου 70% από την αρχή της κρίσης. Από την πλευρά τους οι τράπεζες έσπευσαν να περιορίσουν τα διεθνή δάνεια κατά 3000 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σχέση με ότι ίσχυε σχετικά πριν από την έναρξη της κρίσης. Η ενθάρρυνση επανόδου των συναλλαγών εντός των εθνικών συνόρων θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως επιδίωξη, από τις τράπεζες, μεγαλύτερου βαθμού ασφάλειας, τάση που έχει, οπωσδήποτε, επηρεαστεί από την κρίση, αλλά όχι μόνο. Παράλληλα. επανέρχονται οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων, από πολλές οικονομίες, και φαίνεται στο μεταξύ να έχουν απολέσει την κακή τους φήμη και να γίνονται και πάλι αποδεκτοί με τη δικαιολογία ότι χρειάζεται κάποιος έλεγχος στην είσοδό τους, ώστε να αποφεύγονται ανεπιθύμητες επενδύσεις από το εξωτερικό[10]. Έτσι, η συνολική ροή κεφαλαίου, που το 2007 άγγιξε τα 11 τρισεκατομμύρια δολάρια, το 2012 δεν υπερέβαινε το 1/3 αυτού του ποσού[11]. Ειδικά για την ΕΕ εκτιμάται ότι στα μέσα του 2013 η χρηματιστηριακή ολοκλήρωση της έχει επανέλθει στο επίπεδο του 1999, δηλαδή πριν την υιοθέτηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος[12]. Ερωτάται, ωστόσο, εύλογα το αν η αυξημένη αυτή απέχθεια για την ανάληψη κινδύνου θα συνεχιστεί και μετά το πέρας της κρίσης. Χωρίς η απάντηση να μπορεί να είναι προς το παρόν απόλυτη, είναι ωστόσο δυνατόν να σημειωθεί ότι στο παρελθόν η ανατροπή της διεθνούς οικονομικής τάξης ήταν συνήθως επακόλουθο οικονομικών κρίσεων και, συνεπώς, το πιθανότερο είναι ότι, και τώρα, πρόκειται για φαινόμενο που θα διατηρηθεί και μετά το πέρας της κρίσης. Η έντονη πτωτική τάση των χρηματιστηριακών συναλλαγών αφορά και τις άμεσες ξένες επενδύσεις που συρρικνώνονται μετά την κρίση. Σύμφωνα με εκτιμήσεις[13] οι άμεσες ξένες επενδύσεις για τις επιχειρήσεις εμφάνισαν επιπλέον πτώση της τάξης του 15% το 2012. Στον τομέα αυτόν παρατηρείται αυξημένη απροθυμία πώλησης δημόσιου πλούτου από τις επί μέρους εθνικές οικονομίες,
Β. Στασιμότητα του διεθνούς εμπορίου
Η κατάρρευση της τράπεζας Lehman Brothers, έφερε ηχηρό πλήγμα στο διεθνές εμπόριο, που παρά τη βελτίωση που σημειώθηκε το έτος 2009-2010, δεν κατόρθωσε να επανέλθει μέχρι σήμερα στο επίπεδο, πριν από την κρίση. Συγκεκριμένα, η ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου διακόπηκε, μετά το 2011 και μέχρι το 2014 εμφανίζει στασιμότητα. Σε σταθερές τιμές, η μεταβολή του διεθνούς εμπορίου, για πρώτη φορά από το 1950, είναι κατώτερη από την αντίστοιχη του παγκόσμιου ΑΕΠ[14]. Ασφαλώς, σημαντικό τμήμα της ερμηνείας αυτής της στασιμότητας του διεθνούς εμπορίου αποδίδεται στην παγκόσμια οικονομική συγκυρία, που άρχισε να τροφοδοτεί ανησυχίες για την πιθανή έλευση του τέλους της ανάπτυξης, δηλαδή ενός κόσμου με μηδενική μεγέθυνση[15]. Οι ανησυχίες αυτές ενισχύονται και από τον κίνδυνο του αντιπληθωρισμού, που, ήδη αντιμετωπίζει η ΕΕ. Το 2013 οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές της ΕΕ μειώθηκαν κατά 5%, ενώ αυτές σε παγκόσμιο επίπεδο κατέγραψαν πτώση της τάξης του 17% σε σύγκριση με το ρυθμό μεταβολής τους πριν από την κρίση. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Pascal Lamy, πρ. διευθυντού του ΠΟΕ: “Η απειλή του προστατευτισμού είναι ίσως τώρα ισχυρότερη από όσο στην αρχή της κρίσης»δήλωσε στη Γενεύη τον Απρίλιο του 2013. Η επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου, ως ποσοστό στο ΑΕΠ τους, εμφανίζεται εντονότερη στην περίπτωση των αναδυόμενων οικονομιών, και τούτο επειδή οι εξαγωγές τους επηρεάστηκαν από την πτώση της ζήτησης των προηγμένων οικονομιών, εξαιτίας της κρίσης, ενώ οι εισαγωγές τους, είναι πιο ευαίσθητες σε περιόδους κρίσης από τις αντίστοιχες των προηγμένων οικονομιών. Εξάλλου, η παγκοσμιοποίηση φαίνεται να έχει εξαντληθεί , και διότι οι δασμοί είναι, κατά μέσο όρο σε παγκόσμια βάση, κατώτεροι του 5% της αξίας των εισαγωγών και είναι δύσκολο να μειωθούν περισσότερο.
Περισσότερο, ωστόσο, από τη στασιμότητα του διεθνούς εμπορίου, η επιβράδυνση της παγκοσμιοποίησης επιβεβαιώνεται από τη σαφή τάση των εθνικών οικονομιών να συνάπτουν περιφερειακές συμφωνίες. Κυρίως οι ΗΠΑ περιορίζουν, πρόσφατα, τη δραστηριότητά τους στις παγκόσμιες συναλλαγές, συνάπτοντας εμπορικές συμφωνίες με τους κατεξοχήν συμμάχους τους, που είναι η NAFTA, η EE, η Ασία, η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία. Με τις περιφερειακές αυτές συμφωνίες, που επιφέρουν τελικά ισχυρό πλήγμα κατά της παγκοσμιοποίησης, οι ΗΠΑ κατορθώνουν να εξασθενούν τις αντιδράσεις των τριών αναδυόμενων οικονομιών, της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας, που επιδιώκουν να περισώσουν τα δικά τους εθνικά συμφέροντα[16]. Πράγματι, οι αναδυόμενες οικονομίες, που συνειδητοποίησαν την αύξηση του ειδικού τους βάρους στην παγκόσμια οικονομική αρένα, ενώνουν τις δυνάμεις τους και εμφανίζονται ολοένα και λιγότερο πρόθυμες στο να αποδέχονται συμφωνίες που κρίνουν ότι μπορεί να είναι βλαπτικές για τη συνέχιση της ταχύρυθμης ανάπτυξής τους. Είναι ο λόγος που αντέδρασαν στην επιθυμία των προηγμένων οικονομιών να επεκτείνουν την απελευθέρωση των διεθνών συναλλαγών στις υπηρεσίες, στο καθεστώς των ξένων επενδύσεων και στις αγορές του δημόσιου τομέα.
Γ. Επανεγκατάσταση των επιχειρήσεων
Η τάση επαναπατρισμού των επιχειρήσεων στη γενέτειρά τους θα αναγνωριστεί, πιθανότατα, στο προσεχές μέλλον, ως η σπουδαιότερη ένδειξη της αποπαγκοσμιοποίησης. Στο αποκορύφωμα της απελευθέρωσης των συναλλαγών κυριάρχησε στην υφήλιο το φαινόμενο της μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων ή της απλής απειλής περί εγκατάλειψης του τόπου έδρας μιας επιχείρησης, με προορισμό τμήμα της ή και ολόκληρης σε αναδυόμενη ή αναπτυσσόμενη οικονομία. Η εκτεταμένη αυτή πρακτική είχε ως αποτέλεσμα την προς τα κάτω εξίσωση των μισθών, και συνεπώς τη δημιουργία ανεξέλεγκτων ανισοτήτων. Ήδη από το 2013, και αρχίζοντας από τις ΗΠΑ, καταγράφεται, δειλά στην αρχή, η αντίστροφη τάση της επιστροφής των επιχειρήσεων στη γενέτειρα. Η πολύ σημαντική αρχή αυτής της επανόδου έγινε από την Apple, που επανεγκατέστησε εργοστάσιό της παραγωγής υπολογιστών στο Τέξας. Ακολούθησε η GeneralElectric, η οποία επανέφερε στις ΗΠΑ την παραγωγή ψυγείων, πλυντηρίων και φορητών θερμαστρών. Πολυάριθμες μεγάλες πολυεθνικές, όπως η Caterpillar, η ET Water Systems εγκατέλειψαν την Κίνα, επιστρέφοντας στις ΗΠΑ[17]. Εκτιμάται[18] ότι το 37% των επιχειρήσεων με τζίρο ανώτερο του 1 εκατομμυρίου δολαρίων δηλώνουν την πρόθεσή τους επαναπατρισμού τμήματος της παραγωγής των επιχειρήσεών τους. Αναμφίβολα, η σημαντική αύξηση της απασχόλησης στις ΗΠΑ εξηγείται από την τάση αυτή των αμερικανικών επιχειρήσεων να επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Αλλά η ίδια αυτή τάση επανόδου των επιχειρήσεων στην πατρίδα τους επεκτείνεται και στην Ευρώπη με κάποια καθυστέρηση. Οι ερμηνείες αυτής της εξέλιξης, εν πολλοίς κοινές για Αμερική και Ευρώπη κινούνται προς την κατεύθυνση του περιορισμού της παγκοσμιοποίησης. Ενδεικτικά, αναφέρω το ανερχόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών στις ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη, για την προέλευση των αγαθών που αποκτούν και που φαίνεται να προτιμούν, ολοένα και περισσότερο, τα «δικά τους» προϊόντα. Το νέο αυτό στοιχείο, από τα σημαντικότερα της αντιπαγκοσμιοποίησης, μπορεί να ερμηνευτεί και από τη συνειδητοποίηση των δεινών της παγκοσμιοποίησης, αλλά και από την απόδοση μεγαλύτερης σημασίας, από πριν, στην ποιότητα των αγαθών. Καταλυτικής σημασίας, εξάλλου, για τον επαναπατρισμό των επιχειρήσεων είχε ο πρόσφατος περιορισμός του ανοίγματος ανάμεσα στο επίπεδο μισθών στις αναδυόμενες/αναπτυσσόμενες και στις προηγμένες οικονομίες. Πράγματι, στην Κίνα, που ήταν ο σπουδαιότερος προορισμός της μετεγκατάστασης επιχειρήσεων, οι μισθοί κατέγραψαν αύξηση, μέχρι και 19% μετά το 2005. Και από την άλλη πλευρά, η παρατεταμένη πολιτική λιτότητας, που εφαρμόζεται στις προηγμένες οικονομίες,, και κυρίως στην ΕΕ έχει συμβάλλει στο πάγωμα, ή ακόμη και στη μείωση των πραγματικών μισθών σε αυτές.
Δ. Η κοινή γνώμη εναντίον της παγκοσμιοποίησης
Με το ξέσπασμα της κρίσης αποκαλύφθηκε σημαντική μεταβολή της κοινής γνώμης απέναντι στην απελευθέρωση των διεθνών συναλλαγών, που δικαιολογείται από τη συνειδητοποίηση των δυσμενών συνεπειών της. Εκτιμάται ότι γύρω στο 65% των Ευρωπαίων είναι υπέρ του περιορισμού της ελευθερίας των συναλλαγών, υπέρ δηλαδή της αποπαγκοσμιοποίησης. Ωστόσο, τα υψηλότερα ποσοστά δυσαρεστημένων από τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης διαπιστώνονται στις ΗΠΑ όπου το 71% των πολιτών ανησυχεί για την καταστροφή θέσεων εργασίας, εξαιτίας των εμπορικών συναλλαγών με την Κίνα, και το 78% θεωρεί πολύ σοβαρό πρόβλημα την δημοσιονομική (financière) εξάρτηση της Αμερικής από την Κίνα[19]. Αντιθέτως, μόνο το 15% των μεγάλων επιχειρηματιών της Αμερικής δηλώνουν ότι είναι εναντίον της παγκοσμιοποίησης.
Ε. Το περιβάλλον, που αναγγέλλει το τέλος της παγκοσμιοποίησης
Υπάρχει διάχυτη, στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες, η επιθυμία για περισσότερη ασφάλεια και για ανάληψη μικρότερου κινδύνου, από πριν. Η ικανοποίηση αυτών των τάσεων απαιτεί περιορισμό της απόλυτης ελευθερίας, και επάνοδο των ρυθμίσεων στις αγορές, που είχαν καταργηθεί επί παγκοσμιοποίησης. Απαιτεί απομάκρυνση από τις ιδεοληψίες των «αόρατων χεριών» των κλασικών, που δήθεν ρυθμίζουν την αγορά και, ταυτόχρονα, συμφιλίωση με την ανάγκη παρέμβασης του κράτους στην οικονομία. Τα σύνορα, που είχαν ουσιαστικά καταργηθεί με την παγκοσμιοποίηση γίνονται, και πάλι επιθυμητά, καθώς εγγυώνται μεγαλύτερη ασφάλεια. Η ανεύθυνη ανάληψη χρεών περιορίζεται, και γίνεται ανεκτός κάποιος ελεγχόμενος βαθμός πληθωρισμού, που διευκολύνει την αποπληρωμή των συσσωρευμένων χρεών, επί παγκοσμιοποίησης.
ΙΙ. Τα αίτια της αποπαγκοσμιοποίησης: τα αρνητικά αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης
Αν, πράγματι, έχει αρχίσει η αποπαγκοσμιοποίηση, όπως φαίνεται από πολυάριθμες ενδείξεις, από Ι παραπάνω, θα ήταν ενδιαφέρον να απαντηθεί ποια είναι τα ειδικότερα αίτια αυτής της ανατροπής. Πρόκειται, άραγε, για τη θεωρία που αναπτύσσει ο François Lenglet, περί του κύκλου των 80 περίπου ετών, με τα δύο ημικύκλια, με βάση την οποίαν είμαστε τώρα στα πρόθυρα μεταβολής; Είναι μια πολύ πιθανή ερμηνεία, που ωστόσο δεν αποκλείει και άλλες μερικότερες και συμπληρωματικές, όπως κυρίως το επιχείρημα ότι η μεταβολή της διεθνούς οικονομικής τάξης πραγματοποιείται υπό την πίεση των αρνητικών συνεπειών της κάθε φάσης των 40 περίπου ετών, οι οποίες εντείνονται και πολλαπλασιάζονται όσο πλησιάζουν προς το τέλος της. Στο μερικότερο, εξάλλου, αυτό επιχείρημα μπορεί επίσης να προστεθεί και η αντίδραση που ασκείται εκάστοτε υπέρ της ανατροπής από εκείνες τις κοινωνικές ομάδες, εναντίον των οποίων στρέφεται το υπό ανατροπή διεθνές καθεστώς.
Με τις παραπάνω αυτές σκέψεις θα επιχειρηθεί η διερεύνηση των κυριοτέρων αιτίων της αποπαγκοσμιοποίησης.
Είναι πια ευρύτατα αποδεκτό ότι η παγκοσμιοποίηση κατέληξε σε σειρά αρνητικών συνεπειών, και αθέτησε όλες σχεδόν τις αρχικές της υποθέσεις. Συγκεκριμένα πρόκειται για :
Α. Κορύφωση ανισοτήτων
Η παγκοσμιοποίηση αποδείχθηκε ως σύστημα που ευνοεί τους ισχυρούς και που δημιουργεί αβυσσαλέες ανισότητες σε όλους τους τομείς.
α) Σε ότι αφορά την προσωπική κατανομή του εισοδήματος, όπου οι εξελίξεις υπήρξαν καταιγιστικές μετά την επιβολή της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελευθερισμού, το 1% των πλουσιότερων κατοίκων της Γης ελέγχει το 45% περίπου του παγκόσμιου πλούτου….και το 50% των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη καλείται να μοιραστεί το 1% του παγκόσμιου πλούτου. Για μετά το τέλος της κρίσης προβλέπεται ότι το ποσοστό ελέγχου της παγκόσμιας ελίτ θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο.
β) Τα μερίδια εργασίας και κεφαλαίου στο εθνικό εισόδημα, όπως αυτά εκφράζονται στη συνάρτηση Cobb-Douglas θεωρήθηκαν ως σταθερά και μη μεταβαλλόμενα, ως το ’80, ως την έλευση δηλαδή της παγκοσμιοποίησης, και με τις εξελίξεις που τη συνόδευσαν. Με βάση τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ [20], το μερίδιο των μισθών, στις χώρες-μέλη του G7 μειώθηκε κατά 5.8%, στην περίοδο 1983-2006, και πιο συγκεκριμένα κατά 8.8% στις χώρες-μέλη της ΕΕ[21], ενώ κατά 9.3 βαθμούς στη Γαλλία. Η κάθετη αυτή πτώση του μεριδίου της εργασίας προς όφελος των κερδών, στο ΑΕΠ των προηγμένων οικονομιών συνοδεύτηκε και από κύμα μεταρρυθμίσεων, που είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των μέτρων προστασίας των εργαζομένων, κυρίως στα πλαίσια της ΕΕ και κυρίως στις χρεωμένες οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου, έτσι που να μην είναι υπερβολικό το επιχείρημα ότι η εργασία βρίσκεται υπό διωγμό[22].
Η εύλογη ερμηνεία της έξαρσης των ανισοτήτων, στην προσωπική και στη λειτουργική κατανομή (répartition fonctionnelle,) κατά τη φάση της παγκοσμιοποίησης, είναι ότι αυτή οφείλεται στην απελευθέρωση των συναλλαγών, η οποία περιλαμβάνει πολυάριθμες όψεις. Πολύ ισχυρή είναι η ερμηνεία για την τάση ισοπέδωσης των μισθών προς τα κάτω, που είναι συνέπεια της απελευθέρωσης του διεθνούς εμπορίου και της μετεγκατάστασης επιχειρήσεων, γιατί θέτει σε ανταγωνισμό το επίπεδο μισθών προηγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομιών. Ακόμη, να αναφέρω και την πτωτική τάση της παραγωγικότητας, εξαιτίας της υποκατάστασης θέσεων εργασίας χωρίς εξειδίκευση στη βιομηχανία, που εκπατρίστηκαν σε αναδυόμενες, από θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών, με χαμηλότερη παραγωγικότητα. Ταυτόχρονα όμως δημιουργείται και μικρός αριθμός θέσεων εργασίας, με πολύ υψηλή παραγωγικότητα και, συχνά, αστρονομικούς μισθούς, που οφείλονται κυρίως στον βίαιο διαχωρισμό εικονικής και πραγματικής οικονομίας. Είναι οι αμοιβές των traders, οι οποίοι διαχειρίζονται τεράστια ποσά αποταμίευσης που διακινούνται ανεξέλεγκτα από το ένα άκρο της υφηλίου στο άλλο, αναζητώντας το μέγιστο δυνατό κέρδος, οι αμοιβές αυτών που εργάζονται στο internet η στο σύγχρονο marketing Ωστόσο, υπάρχει και δεύτερη ερμηνεία, που αρνείται ότι οι ανισότητες προέρχονται από την απελευθέρωση των συναλλαγών, κα προσκομίζει δεδομένα, από τα οποία φαίνεται να προκύπτει ότι, ειδικά, για τις ΗΠΑ οι συναλλαγές είναι ανεπαρκείς, σε σύγκριση με το μέγεθος της οικονομίας, και συνεπώς ανίκανες να προκαλέσουν αυτής της έκτασης τις ανισότητες, οι οποίες είναι ορθότερο να αποδοθούν στις νέες τεχνολογίες[23]. Να σημειωθεί, επίσης, ότι η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων δημιούργησε στις αναδυόμενες οικονομίες μια ανερχόμενη μεσαία τάξη, που στρέφεται εναντίον των ανισοτήτων.
γ) Το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου έχει παύσει να περιορίζεται τα τελευταία χρόνια[24], κυρίως αναφορικά με τους βασικούς δείκτες της παιδικής θνησιμότητας, της ελπίδας ζωής και του αναλφαβητισμού[25]. Και το χάσμα ανάμεσα στο μέσο κάτοικο των φτωχών και των πλούσιων χωρών διευρύνεται: το 1990 ένας μέσος Αμερικανός ήταν 38 φορές πλουσιότερος από έναν μέσο κάτοικο της Τανζανίας, ενώ το 2007 η διαφορά αυτή ανέρχεται σε 61 φορές[26]. Το πρόβλημα της διεύρυνσης των διαφορών, ειδικά ανάμεσα στο Βορρά και στο Νότο της Ευρώπης, έγινε ανεξέλεγκτο και επικίνδυνο για τη συνέχιση της ΕΕ, κάτω από τη συνδυασμένη επίδραση της παγκοσμιοποίησης και των διαφόρων συνθηκών της ΕΕ[27] .
Β. Απενεργοποίηση του αναδιανεμητικού ρόλου του κράτους
Με αρχή τις ΗΠΑ, επεκτάθηκαν και στην υπόλοιπη προηγμένη υφήλιο οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις που περιόρισαν σημαντικά το φορολογικό βάρος και, ταυτόχρονα, τις αναδιανεμητικές δυνατότητες του κράτους και το κράτος Πων ανισορόνοιας. Αναπόφευκτή ήταν η επικίνδυνη διεύρυνση των ανισοτήτων κατανομής[28]. Η παγκοσμιοποίηση, σε συνδυασμό με τον ακραίο φιλελευθερισμό είναι εχθρική στην επιβολή φόρων, εφόσον θεωρεί επιζήμιο τον παρεμβατικό ρόλο του κράτους στην οικονομία. Επί των ημερών της παγκοσμιοποίησης αναπτύχθηκαν σε ανεξέλεγκτο πια βαθμό οι φορολογικοί παράδεισοι, αλλά και η διαφθορά[29]. Οι πλούσιοι, με μεγάλη ευκολία μπόρεσαν να μεταφέρουν τα υπάρχοντά τους σε τόπους με χαμηλή ή ανύπαρκτη φορολογική επιβάρυνση[30]
Γ. Η απελευθέρωση των συναλλαγών δεν ωφελεί το σύνολο των συναλλασσομένων
Σε αντίθεση με τα όσα σχετικά υποστηρίζει η επικρατούσα θεωρία, δηλαδή ότι το ελεύθερο εμπόριο ωφελεί όλους, τα αποτελέσματα και αυτής της προς το παρόν τελευταίας παγκοσμιοποίησης δεν την επαληθεύουν. Η συμπόρευση της απελευθέρωσης των συναλλαγών με ακραίας μορφής φιλελευθερισμό κατέληξε στην, χωρίς όρους, υποχρέωση των αναπτυσσόμενων χωρών για διάνοιξη των οικονομικών τους συνόρων στο ελεύθερο εμπόριο, με την απειλή ότι σε περίπτωση άρνησης δεν θα λάμβαναν βοήθεια. Το πιο απογοητευτικό παράδειγμα προσφέρεται από την υποσαχάρια Αφρική της οποίας οι εξαγωγές ανέρχονται στο 40% περίπου του ΑΕΠ της[31]. Αλλά και οι άμεσες ξένες επενδύσεις, που σύμφωνα με την επικρατούσα θεωρία θα έπρεπε να κατευθύνονται προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, μόνο το 4% του συνόλου τους προσελκύονται από αυτές. Πράγματι, αν εξαιρεθεί η Κίνα, οι άμεσες ξένες επενδύσεις προτιμούν τις ήδη προηγμένες οικονομίες
Δ. Οι κρίσεις έγιναν συχνότερες
Η παγκοσμιοποίηση έκανε συχνότερες της κρίσεις, τόσο στις προηγμένες, όσο και στις αναδυόμενες οικονομίες, παρότι είχε προβλέψει το δήθεν τέλος τους, χάρις στη λειτουργία της «νέας οικονομίας». Πρόκειται κυρίως για κρίσεις χρηματοπιστωτικές και τραπεζικές που ωστόσο εξελίσσονται συχνά σε συστημικές ή σε κρίσεις χρέους, όπως συνέβη με την προς το παρόν, τελευταία που άρχισε το 2007. Πράγματι, στη δεκαετία του ’90 το ξέσπασμα κρίσεων έγινε δέκα φορές πιθανότερο σε σύγκριση με τη δεκαετία του ’70[32]. Και όχι μόνον, αλλά καταγράφεται και μια διαρκή επιβράδυνση της Δύσης, που εύλογα δικαιολογεί βάσιμους φόβους για το τέλος της οικονομικής μεγέθυνσης και για την υποκατάστασή της από μακροχρόνια στασιμότητα[33]. Οι κρίσεις, στην παγκοσμιοποίηση τροφοδοτούνται από την άναρχη ελευθερία της κίνησης κεφαλαίων[34].Υπάρχει διάχυτη η άγνοια του κινδύνου, που ωθεί τους οικονομικούς φορείς σε ακραίες συμπεριφορές, και σε υπερχρέωση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα,. Οι κάθε μορφής ανισορροπίες συσσωρεύονται, έτσι, στην παγκοσμιοποίηση..
Η παραπάνω ενδεικτική αναφορά των πολλών και σοβαρών δυσμενών συνεπειών της παγκοσμιοποίησης μπορεί να δικαιολογήσει την ανατροπή της, από κοινού και με άλλες ερμηνείες, που ήδη αναφέρθηκαν παραπάνω
Ε. Η τελευταία αυτή παγκοσμιοποίηση εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε συνωμοτική[35]
Η παγκοσμιοποίηση, σε εξέλιξη, περιέλαβε σταδιακά στους στόχους και στον τρόπο λειτουργίας της, στοιχεία ετερόκλητα, που δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα της ολότητας, αλλά τα συμφέροντα των, εκάστοτε. ισχυρών κοινωνικών ομάδων. Και που, επιπλέον, ήταν άσχετα τα στοιχεία αυτά με το περιεχόμενο και με τον γενικό ορισμό της που είναι η ελεύθερη και απρόσκοπτη διακίνηση αγαθών και υπηρεσιών.
Αυτά τα στοιχεία προέρχονται από τον εναγκαλισμό της παγκοσμιοποίησης με τον ultralibéralisme. Εντελώς, ενδεικτικά, θα αναφερθώ στη θεοποίηση της ανταγωνιστικότητας, που εξισώνεται με την ελαχιστοποίηση της εργατικής αμοιβής, και γι αυτό δικαιολογεί μαζικές απολύσεις εργαζομένων, εσπευσμένες ιδιωτικοποιήσεις και εξασθένιση του κράτους Πρόνοιας[36]. Ακόμη, η πεποίθηση ότι «les marchés s’autorégulent tant au niveau national qu’international” est un mythe. Pour mentionner un seul, des ouvrages en plusieurs tomes, d’avant les années ’70 au sujet de la libéralisation des marchés : « …elle mène au chaos, accumule les inégalités et détruit la cohésion sociale , et ceci dans tous les pays et au cours de toutes les époques où on l’avait tentée»[37]
III. Τα προβλεπόμενα χαρακτηριστικά του νέου διεθνούς οικονομικού συστήματος-Ο προατατευτισμός σ 212
Η ανατροπή ενός διεθνούς συστήματος που δείχνει να άγγιξε τα όριά του είναι αναπόφευκτη. Η εναλλαγή των συστημάτων οφείλεται στις ακρότητες και στις υπερβολές, στις οποίες αυτά επιδίδονται, προς το τέλος της κυριαρχίας τους, και αυτές εντείνουν τη δυσαρέσκεια και τις αντιδράσεις των όσων θίγονται από αυτές. Ο γύρος του κύκλου, αέναος μέσα στο χρόνο, εξασφαλίζει τη συνεχή διαδοχή της παγκοσμιοποίησης και του προστατευτισμού, που αν και εμφανίζουν το καθένα από αυτά, τις ίδιες πάντα κυρίαρχες κατευθύνσεις, ωστόσο εμπλουτίζονται και με κάποια πρόσθετα χαρακτηριστικά, σε κάθε επόμενη εμφάνιση τους,. Και τώρα ερωτάται αν είναι καθοδόν ένα διεθνές οικονομικό σύστημα, που καταργεί την παγκοσμιοποίηση ή τουλάχιστον που περιορίζει πολύ το πεδίο και την ένταση της εφαρμογής της; Και αν ναι, ποιο θα είναι αυτό, τι βασικά χαρακτηριστικά θα έχει και, το σπουδαιότερο, το σύστημα αυτό θα είναι καλύτερο από το απερχόμενο; Ποια τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματά του; Καταρχήν, να τονιστεί ότι και τα δύο διαθέσιμα συστήματα έχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, και για αυτό ο συνδυασμός τους είναι πάντα προτιμότερος από την μονομερή και απόλυτη εφαρμογή τους. Στην αρχή της επικράτησης ενός από τα δύο, η προσοχή συγκεντρώνεται μόνο στα πλεονεκτήματά του, ενώ παραβλέπονται, κατά κάποιο τρόπο, τα μειονεκτήματά του. Ακριβώς, το αντίθετο συμβαίνει στο τέλος της κυριαρχίας του.
Ένα πολύ συχνό ερώτημα, σχετικά με τα δύο αυτά διεθνή οικονομικά συστήματα, είναι ποιό από τα δύο, με βάση την ιστορία τους, καταγράφει τα καλύτερα αποτελέσματα για την οικονομία, αλλά και για τους πολίτες. Παρότι ο προστατευτισμός εμφανίζεται από τους εκάστοτε ισχυρούς της υφηλίου ως το κατάλληλο σύστημα για τους αδύναμους, για αυτούς που δεν αντέχουν τον ανταγωνισμό και σχεδόν για καθυστερημένους, ωστόσο αποδεικνύεται ότι έχει την πιο μακρόχρονη εφαρμογή, συγκριτικά με την αντίστοιχη της απελευθέρωσης των συναλλαγών, αλλά επιπλέον καταγράφει και θετική επίδραση στην ανάπτυξη. Το σύστημα του προστατευτισμού, όμως, περιβάλλεται από φοβία και συχνά υστερία, ενώ υπογραμμίζονται με τρόπο, συχνά, υπερβολικό τα μειονεκτήματά του. Η στάση αυτή μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι για τα τελευταία 100 χρόνια η απελευθέρωση, κυρίως, των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών ευνοεί στο έπακρον τις πολυεθνικές και τους τραπεζίτες, που δεν θέλουν με τίποτε να χάσουν τα προνόμιά τους[38]. Οι ακόλουθες σχετικές απόψεις του Larry Summers είναι ιδιαιτέρως[39]διαφωτιστικές: «élites sans patrie qui ont fait allégance à la mondialisationéconomique et à leur propre prospérité, plutôt qu’aux intérêts de la nation où elles vivent” Γενικότερα, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η επιλογή ανάμεσα στα δύο αυτά συστήματα είναι, κύρια και πρωταρχικά, θέμα σταδίου ανάπτυξης. Η προτροπή του Friedrich List to 1840[40], σχετικά με την ανάγκη λήψης προστατευτικών μέτρων στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, μέχρις ότου αυτές εκπαιδευθούν και είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν το διεθνή ανταγωνισμό, κυρίως στο χώρο της βιομηχανίας, διατηρεί και σήμερα την αξία της. Τα προστατευτικά μέτρα, κατά τον List, έχουν ως στόχο την προετοιμασία των νέων οικονομιών για τον διεθνή ανταγωνισμό, και με την έννοια αυτή, πρέπει να είναι περιορισμένης έκτασης και προσωρινά[41]. Ακριβώς, ο κίνδυνος για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, ήταν ότι η τελευταία παγκοσμιοποίηση δεν σεβάστηκε την ανάγκη τους για προστατευτισμό, προκειμένου να προετοιμαστούν για την έκθεσή τους στο διεθνή ανταγωνισμό, αλλά αντιθέτως τις υποχρέωσε σε, χωρίς όρους, διάνοιξη των συνόρων τους. Το κύριο μέσο προστατευτισμού είναι η επιβολή δασμών, που στοχεύει γενικά στην προστασία της εσωτερικής παραγωγής και της εσωτερικής απασχόλησης. Μέτρο προστατευτισμού είναι, ακόμη, η ηθελημένη μείωση της παραγωγής ορισμένων αγαθών, κυρίως γεωργικών, προκειμένου να μην μειωθεί η τιμή τους στη διεθνή αγορά[42]. Οπωσδήποτε, όμως, το αν τα προστατευτικά μέτρα, τελικά, θα ωφελήσουν ή όχι την οικονομία που τα υιοθετεί, εξαρτάται από σωρεία παράλληλων δεδομένων, έτσι που κάθε περίπτωση να είναι διαφορετική. Ωστόσο, η στροφή οικονομιών, προς την υιοθέτηση του προστατευτισμού, σε κάποιον βαθμό του, εξηγείται σχεδόν πάντοτε από την κόπωση των πολιτών, που έχουν βιώσει την αγριότητα της παγκοσμιοποίησης. Η έντονη επιθυμία τους για την εξασφάλιση μεγαλύτερου βαθμού προστασίας, τους κάνει να παραβλέπουν, έστω παροδικά, τα μειονεκτήματα του προστατευτισμού. Επειδή, ακριβώς, και τα δύο διαθέσιμα διεθνή συστήματα, διαθέτουν και μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα, η δόση και ο συνδυασμός των οποίων δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί εκ των προτέρων, η άριστη επιλογή με τις συνθήκες αυτές είναι η προσπάθεια ταυτόχρονης εφαρμογής τους.
Συμπέρασμα
Η παγκοσμιοποίηση δείχνει να έχει φθάσει στα όριά της, ενώ η συνέχισή της προσκρούει στο γεγονός ότι δεν υπάρχει διεθνής δύναμη που να την συντονίζει. Πράγματι, οι ΗΠΑ δεν ήταν, από την αρχή διατεθειμένες να επωμιστούν το ρόλο που είχε αναλάβει η M. Βρετανία στην προηγούμενη φάση της απελευθέρωσης των συναλλαγών, ενώ η Κίνα, που θεωρητικά, θα μπορούσε, δεν είναι ακόμη έτοιμη για έναν ρόλο διεθνή τόσο σημαντικό.
Στο αρχικό ερώτημα, τώρα, του αν δηλαδή πρόκειται για αυθόρμητη ή προκαλούμενη εξέλιξη αυτή της αποπαγκοσμιοποίησης, η απάντηση που μου φαίνεται ορθότερη είναι ότι είναι συνέπεια και των δύο. Εξάλλου, αν πράγματι είμαστε στα πρόθυρα της υιοθέτησης του προστατευτισμού, σε βαθμό πιο εμφανή και πιο επίσημο του ήδη υπάρχοντος, πιστεύω ότι θα είναι προς όφελος της ανθρωπότητας, της οποίας τα πολυσχιδή δεινά της παγκοσμιοποίησης πρέπει να αντιμετωπιστούν και, κατά το δυνατόν, να θεραπευθούν.
* Εισήγηση που παρουσιάστηκε στο διεθνές συνέδριο της Κροατίας τον Απρίλιο του 2015(υπό δημοσίευση, στα γαλλικά) στον τόμο πρακτικών του συνεδρίου)
Bibliographie éclectique
====================
*Alternatives Economiques,no 341,décembre 2014
*.Artus. P., et Marie-Paule Virard, Croissance zéro, Fayard 2015.
* Bello, W., Deglobalization, ideas for a New World Economy, Londres et New York 2002
* Byé,M., Gérard Destanne de Bernis, Rélations Economiques Internationale, Dalloz, 5ième édition Dalloz
* Cabinet des consultants McKinsey
* Cauwe Paul de et Yuemei Ji “Panic driven austerity in the Eurozone and its implications”21 février 2013, publié par voxeu.org: http//www.voxeu.org/article/panic-driven-austerity-eurozone-and-its-imlications
* Cohen, D., Richesse du monde, pauvreté des nations,Flammarion 1997
* Commission Européenne
* Etude de Boston Consulting Group
*«Financial Globalization:Retreat or Reset?, Mc Kinsey Global Institute, mars 2013
*“ Fréderik Lordon, et la démondialisation”, 22 août 2013-par franco07
* Gray, J., Faulse Down, Granta Publication, Londres, 1998
* Lenglet, F., La fin de mondialisation, Librairie Arhème Fayard/Pluriel 2014, Chapitre 5-L’éternel retour
* List, F., Système national d’économie politique, en tradution française, 2e édition Capelle, Paris , 1957
* Krugman, P., Conférence de presse à la Revue Alternatives Economiques, 10/2008
* Negreponti-Delivanis, M., Mondialisation Conspiratrice,Fondation Delivanis, Editions L’Harmattan, Paris 2002
* Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Μεταρρυθμίσεις, το ολοκαύτωμα των εργαζομένων στην Ευρώπη, Ίδρυμα Δελιβάνη και Εκδόσεις Λιβάνη, 2007
* Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Η φονική κρίση, Ίδρυμα Δελιβάνη και Εκδόσεις Λιβάνη, 2010 (μεταφράστηκε και αγγλικά και κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή στην Amazon)
* Negreponti-Delivanis, M., « La fin de l’euro : le nord de l’Europe contre son sud » Cahier CEDIMES No 1, 2013
* PNUD
* Sachs,J., “Tripped up by Globalization”,Financiall Times, 18 août 2012
* Summers, L., « America needs to make a new case for trade »,Financial Times, 27 avril 2008
*The Economist,12.10.2013-Special Report: World Economy
*Tuchman Matews, J., Andrew Kohut et Stapleton Roy “US Public , Experts Differ on China Policies” Pew Research Center-septembre 2012
*World of Work Report-TWN Info Service on Finance and Development (Okt.08/06), 23 ocrobreue t 2008, third World Network-Labour: income inequality expected to rise to financila ctises, Published in SUNS#6571 dated 20 octobre 2008
[1] Δεν επρόκειτο για πραγματικά νέο διεθνές σύστημα, αλλά αντιθέτως επαναλαμβανόμενο κατά μεγάλα χρονικά διαστήματα, στο οποίο όμως δόθηκε νέο όνομα, αυτό της «παγκοσμιοποίησης» που δεν υπήρχε τότε ούτε στα λεξικά
[2] Maria Negreponti-Delivanis, La mondialisation conspiratrice, Fondation Delivanis , ed. L’Harmattan, Paris 2002 , en guise de preface.
[3] François Lenglet, La f in de mondialisation, Librairie Arhème Fayard/Pluriel 2014, Chapitre 5-L’éternel retour
[4] ibidem
[5]ibidem
[6] “Frédéric Lordon et la démondialisation”, 22 août 2013-par franco07
[7] Ibidem
[8] Deglobalization, ideas for a New World Economy, Londres et New York 2002
[9]«Financial Globalization:Retreat or Reset?, Mc Kinsey Global Institute, mars 2013
[10] The Economist,12.10.2013-Special Report: World Economy
[11] Ibidem
[12] François Lenglet, op.cit. p. 18
[13] Cabinet des consultants McKinsey
[14] Alternatives Economiques,no 341,ddécembre 2014
[15] Patrick Artus et Marie-Paule Virard, Croissance Zéro, Fayard 2015
[16] Alternatives Economique op.cits
[17] François Lenglet, op.cit. pp. 26ss
[18] Etude de Boston Consulting Group
[19]Jessica Tuchman Matews, Andrew Kohut et Stapleton Roy “US Public , Experts Differ on China Policies” Pew Research Center-septembre 2012
[20] Μάρτιος 2008
[21] Commission Européenne
[22] Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Μεταρρυθμίσεις, το ολοκαύτωμα των εργαζομένων στην Ευρώπη, Ίδρυμα Δελιβάνη και Εκδόσεις Λιβάνη, 2007
[23] Daniel Cohen, Richesse du monde, pauvreté des nations, Flammarion 1997
[24] World of Work Report-TWN Info Service on Finance and Development (Okt.08/06), 23 ocrobreue t 2008, third World Network-Labour: income inequality expected to rise to financila ctises, Published in SUNS#6571 dated 20 octobre 2008
[25] PNUD
[26] Ibidem
[27] Maria Negreponti-Delivanis « La fin de l’euro : le nord de l’Europe contre son sud » Cahier CEDIMES No 1, 2013
[28] Paul Krugman-conférence de presse à la Revue Alternatives Economiques, 10/2008
[29] Μαρία Νεγρεπόντη-Δελιβάνη, Η φονική κρίση, Ίδρυμα Δελιβάνη και Εκδόσεις Λιβάνη, 2010 (μεταφράστηκε και αγγλικά και κυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή στην Amazon), σ. 89 επ.
[30] Jeffrey Sachs, “Tripped up by Globalization”,Financiall Times, 18 août 2012
[31] Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου
[32] World of Work Report, op.cit.
[33] Patrik Artus et Marie-Paule Virard, Croissance zéro, op.cit.
[34]Paul de Cauwe et Yuemei Ji “Panic driven austerity in the Eurozone and its implications”21 fvrier 2013, publié par voxeu.org: http//www.voxeu.org/article/panic-driven-austerity-eurozone-and-its-imlications
[35] Maria Negreponti-Delivanis, Mondialisation Conspiratrice, Fondation Delivanis, Editions L’Harmattan, Paris 2002, Chap. III
[36] Ibidem, p. 215
[37]J. Gray, Faulse Down, Granta Publication, Londres, 1998, p.18
[38] François Lenglet, op.cit. p. 212
[39] Larry Summers, « America needs to make a new case for trade », Financial Times, 27 avril 2008
[40] Système national d’économie politique, en tradution française, 2e édition Capelle, Paris , 1957
[41]Maurice Byé, Gérard Destanne de Bernis, Rélations Economiques Internationale, Dalloz, 5ième édition, p. 1260
[42] Μέτρο το οποίο εφαρμόζει σε μεγάλη κλίμακα η ΕΕ στον πρωτογενή τομέα
Φώτο από https://www.dikaiologitika.gr/eidhseis/kosmos/139849/i-arxi-tou-telous-tis-pagkosmiopoiisis
=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Μαρία Νεγρεπόντη Δελιβάνη,
Εντολή Τραμπ: «Κλείστε μέσα τον Σόρος» – Παίρνει αποφάσεις ο Πρόεδρος των ΗΠΑ – «Πρώτα η Αμερική» – Έρχονται αλλαγές
Κύριοι, δυστυχώς επαληθευτήκαμε για τα Μνημόνια
Και ξαφνικά σύσσωμος, θα έλεγα, ο ξένος Τύπος, ανακάλυψε ότι η Ελλάδα έχει καταστραφεί από τις «φροντίδες» που της επιφύλαξαν τα Μνημόνια και, ουσιαστικά, δεν έχει διέξοδο, αν παραμείνει στα αποκαΐδια τους. Τώρα, έγινε, επιτέλους ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα καταβαραθρώθηκε, επειδή οι κυβερνώντες, με τη στενή συνεργασία των ΜΜΕ, της απέκλεισαν οποιαδήποτε άλλη επιλογή, εκτός από την «υποχρεωτική ευρωπαϊκή πορεία«. Και αυτή ήταν το τέλος της.
Δικαιούμαι να πω, χωρίς φυσικά ίχνος ικανοποίησης, ότι αυτές οι αυταπόδεικτες, αλλά και τόσο τραγικά καθυστερημένες διαπιστώσεις, με δικαιώνουν 100%. Όπως κουράστηκα να το επαναλαμβάνω από την πρώτη στιγμή της κρίσης, μνημόνια και ευρωπαϊκά προγράμματα είχαν τραγικά εσφαλμένη βάση και γι’ αυτό θα κατέληγαν με βεβαιότητα (όπως και κατέληξαν δυστυχώς) σε ολοκληρωτική καταστροφή της Ελλάδας: οικονομική, κοινωνική, αλλά και εθνική[1].
Η κατάσταση ήταν ξεκάθαρη, από την πρώτη στιγμή και συνεπώς εύκολα αντιληπτή ακόμη και από οικονομολόγους του «γλυκού νερού», αν μου επιτρέπεται η όχι κομψή αυτή έκφραση. Το βασικό στοιχείο της καταστροφής ήταν ο εξαρχής σχεδιασμός της δήθεν «σωτηρίας» μας, με παντελή έλλειψη αναπτυξιακής δυνατότητας. Η χώρα, για να εξυπηρετεί το χρέος της, ήταν υποχρεωμένη να δανείζεται συνεχώς και παράλληλα να στραγγαλίζει την εσωτερική ζήτηση, περιορίζοντας σε τραγικά επίπεδα το σύνολο των εισοδημάτων και υιοθετώντας πρωτοφανούς ύψους και έμπνευσης φορολογικούς συντελεστές!
Αναπόφευκτα, το χρέος σκαρφάλωνε ακατάπαυστα σε απόλυτους και σε σχετικούς όρους, αλλά όμως το ΔΝΤ με τη συμπαράσταση της κυρίας Μέρκελ, αναζητούσε αγωνιωδώς μεθοδεύσεις (φυσικά, εκτός των ορίων της οικονομικής επιστήμης) για να το βαφτίσει «βιώσιμο». Προφανώς, επειδή, αν δεν ήταν βιώσιμο (που δεν ήταν, δεν είναι και δεν θα είναι), θα ήταν αδύνατη η συνέχιση της παρουσίας του ΔΝΤ στην ελληνική δραματική σκηνή. Και η αποχώρησή του θα αποτελούσε επίσημη ομολογία παταγώδους αποτυχίας, κάτι που φυσικά έπρεπε με κάθε θυσία να αποφευχθεί!
Ταυτόχρονα, όσο και αναπόφευκτα, οι νέοι Έλληνες επιστήμονες εγκατέλειπαν κατά χιλιάδες την Ελλάδα, η αγορά εργασίας βάδιζε σταθερά προς πλήρη ζουγκλοποίηση, ο παραγωγικός ιστός της οικονομίας κατέρρεε, και το σύνολο του ελληνικού πλούτου όδευε προς ξεπούλημα.
Κρανίου τόπου
Ωστόσο, όσο και αν φαίνεται απίστευτο, είναι όμως γεγονός. Δηλαδή, σε αυτή την κρανίου τόπου οικονομία, όλες ανεξαιρέτως οι ελληνικές κυβερνήσεις των εννέα τελευταίων ετών, πλαισιωμένες φυσικά από τους υπουργούς Οικονομικών τους και το σύνολο των λοιπών οικονομικών συνεργατών τους, διέκριναν καθαρά την ανάπτυξη. Διατυμπανίζουν δε με ενθουσιασμό την άφιξή της. Μάλιστα, έφθασαν στο σημείο να καταρτίζουν και αναπτυξιακά προγράμματα! Και, αναμένοντας την (την ανάπτυξη, πάντοτε) αποκοίμιζαν το λαό με παραμύθια. ....
Έτσι, ο μέσος Έλληνας δεν ήταν σε θέση να συνειδητοποιήσει την έλευση της καταστροφής του, ώστε να πασχίσει με νύχια και δόντια να διασωθεί. Με τη σύμπραξη και της πλειονοψηφίας των ΜΜΕ, σύσσωμος ο ελληνικός πληθυσμός ατένιζε με τη φαντασία του την ανάπτυξη να πλησιάζει την εξαθλιωμένη Ελλάδα! Μια ανάπτυξη, που φυσικά ήταν απολύτως αδύνατο να έρθει, με τις προδιαγραφές των μνημονίων. Και σπεύδω να τονίσω ότι, κατά την κρίση μου, πρόκειται για καθαρό μύθευμα, και η διαβεβαίωση, παρότι κυκλοφορεί ευρύτατα, ότι δήθεν το 2015 είχε έρθει η ανάπτυξη, και ότι δήθεν «βγαίναμε από τα μνημόνια«.
Η διαρκής αυτή καλλιέργεια της φανταστικής αναμονής μιας ανάπτυξης, που ήταν αδύνατον να επισκεφθεί την Ελλάδα, ζωσμένη ως το λαιμό με τα εξοντωτικά πυρομαχικά των μνημονίων, επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη θέση των αρμοδίων. Διότι, ήδη, αποκαλύπτεται ότι οι κυβερνώντες ήταν εν γνώσει τους ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να σωθεί μόνο με ανάπτυξη, και μάλιστα ταχύρρυθμη της τάξης του 4-5%, και επειδή αυτή ήταν εκ των πραγμάτων αδύνατη, αλλά και επειδή απέκρουαν το ενδεχόμενο μεταβολής πλεύσης, επέλεξαν μεθόδους αλλοίωσης της πραγματικότητας.
Τα ερωτήματα που προβάλλουν
Η αλήθεια, συνεπώς, που τώρα προβάλλει σε όλο το τραγικό της μεγαλείο, είναι ότι στα εννέα αυτά χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις έσερναν την Ελλάδα προς την άβυσσο, με ολοένα επιταχυνόμενο ρυθμό. Εν γνώσει τους; Και τα ερωτήματα που προκύπτουν και που είναι αναρίθμητα, συνοψίζονται ως εξής:
Γιατί οι Έλληνες πολιτικοί, αλλά και οι Έλληνες οικονομολόγοι, των κυβερνήσεων των τελευταίων εννέα ετών, δέχθηκαν να υπηρετήσουν άθλια προγράμματα, που ήταν από την πρώτη στιγμή ηλίου φαεινότερο ότι δεν θα έσωζαν, αλλά θα καταστρέφανε την Ελλάδα για 3-4 γενιές;
Γιατί, επιπλέον μεταχειρίστηκαν οι κυβερνώντες αυτής της περιόδου, όση πειθώ διέθεταν, για να εφεύρουν ψευδείς υποθέσεις, που συμπλήρωναν η μία την άλλη;
Γιατί προσπάθησαν, εκ συστήματος, να εμφανίζουν ψευδή στοιχεία όπως μεταξύ άλλων, τη δήθεν μείωση της ανεργίας, ενόσω γνώριζαν ότι μια τέτοια εξέλιξη ήταν αδύνατη στην κατεστραμμένη ολοσχερώς ελληνική οικονομία; Και συνεπώς η φανταστική μείωση ήταν το τραγικό αποτέλεσμα της σταδιακής υποχώρησης της πλήρους απασχόλησης, προς όφελος ανασφαλών μορφών εργασίας με γελοίου επιπέδου αμοιβές, της μείωσης του ενεργού πληθυσμού εξαιτίας του brain drain, αλλά και της αποθάρρυνσης αναζήτησης απασχόλησης από τους μακροχρόνιους ανέργους. Κατατάσσω, ακόμη, στην κατηγορία των ψευδών ειδήσεων και τους ενθουσιασμούς σχετικά με την αύξηση των εξαγωγών, δεδομένου ότι πρόκειται για το θλιβερό αποτέλεσμα της δραματικής μείωσης της εσωτερικής κατανάλωσης, που οδήγησε το 1/3 του ελληνικού πληθυσμού στα όρια της φτώχειας;
Αλλά, και τέλος, γιατί οι κυβερνώντες των εννέα τελευταίων ετών, παρότι ήταν εμφανή τα αποτελέσματα της καταστροφής, παρέμεναν προσκολλημένοι στη μονολιθική «ευρωπαϊκή πορεία», και απολύτως αρνητικοί στην εξέταση και άλλων επιλογών;
Αβάσιμοι αισιόδοξοι οικονομολόγοι
Ειλικρινά, διερωτώμαι, όπως υποθέτω και κάθε σκεπτόμενος Έλληνας, τι απάντηση θα επέλεγαν να δώσουν οι αβάσιμα αισιόδοξοι Έλληνες οικονομολόγοι, που δέχθηκαν να χρησιμοποιηθούν από τις κυβερνήσεις των εννέα τελευταίων ετών, για την επίλυση των οικονομικών και νομισματικών προβλημάτων της χώρας. Προσωπικά, δεν προτιμώ καμία από τις άλλωστε, μόνο, δύο δυνατές απαντήσεις στα παραπάνω, θεωρητικά (προς το παρόν) ερωτήματα. Ειδικότερα:
Η πρώτη απάντηση των περί ων ο λόγος οικονομολόγων θα ήταν ίσως: «Δεν συνειδητοποιήσαμε, την έκταση του ελληνικού προβλήματος […] Δεν καταλάβαμε […] Ελπίζαμε ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί». Τραγικού, βέβαια, περιεχομένου απάντηση, δεδομένου ότι δεν υπήρχε ούτε 1% πιθανότητα αυτό το παρανοϊκό σχήμα της δήθεν διάσωσης της ελληνικής οικονομίας, να καταλήξει σε ικανοποιητική έκβαση. Γι’ αυτό, και θα πρόκειται, για παραδοχή παντελούς άγνοιας βασικών οικονομικών νόμων, εκ μέρους τους.
Θεωρώ, όμως, ακόμη πιο προβληματική τη δεύτερη πιθανή απάντηση, διότι αυτή περιλαμβάνει και δόλο, εκτός της αφέλειας. Δηλαδή: «Πιστεύαμε ότι εξυπηρετούμε την Ελλάδα«. Πρόκειται, οπωσδήποτε, για εγκληματικές συνέπειες, που είναι το αποτέλεσμα εγκληματικών πράξεων και παραλείψεων των ελληνικών κυβερνήσεων της κρίσης, για τις οποίες επιπλέον δεν υπάρχουν δικαιολογίες, που να μπορούν να γίνουν λογικά αποδεκτές. Ή μήπως υπάρχουν;
Να προσθέσω και μια λεπτομέρεια: Η πλήρης ισοπέδωση των κυβερνήσεων της ελληνικής κρίσης, στις διαταγές της Τρόϊκας, όσο εγκληματικές και παρανοϊκές και αν ήταν αυτές, κατέληξαν ωστόσο και σε κάποιο, ας πούμε, θετικό αποτέλεσμα. Το ότι, δηλαδή, για την καταστροφή μας, δεν είναι πια εύκολο να κατηγορηθούμε (όπως τόσο συχνά στο παρελθόν) για το ότι δεν εκτελέσαμε με σχολαστική πιστότητα και χωρίς αντιρρήσεις όλες τις κατά καιρούς εμπνεύσεις των εταίρων μας. Έτσι, που τελικά γίναμε χώρα-υπόδειγμα επιτυχούς επιστροφής της αγοράς εργασίας μας σε συνθήκες Μεσαίωνα.
Τα είχαμε πει αλλά…
Από την πλευρά μου θεωρώ απαραίτητο να υπενθυμίσω, ότι δεν «αφυπνίστηκα» τώρα, με την ευκαιρία του καταιγισμού ξένων άρθρων, που δικαιώνουν 100% τις απόψεις μου, εφόσον από την πρώτη ώρα της ελληνικής κρίσης, δεν σταμάτησα να γράφω και να υποστηρίζω ότι η πολιτική που ακολουθείται είναι αδιέξοδη και καταστρεπτική, και βέβαια προτείνοντας εναλλακτική λύση.
Αυτό αποδεικνύει ο όγκος σχετικών άρθρων και συγγραμμάτων μου, στα ελληνικά, γαλλικά και αγγλικά, αλλά και τα αρκετά συνέδρια που διοργάνωσα στο πλαίσιο του «Ιδρύματος Δελιβάνη», με θέμα πάντοτε τη διέξοδο της χώρας από την κρίση (φυσικά, με διαμετρικά αντίθετη πορεία της ακολουθούμενης), και με συμμετοχή γνωστών ξένων οικονομολόγων. Και να προσθέσω, βέβαια, ότι δεν ήμουν η μόνη, δεδομένου ότι και άλλοι, ολιγάριθμοι Έλληνες οικονομολόγοι και δημοσιογράφοι, κατάλαβαν αυτό που δεν ήταν δύσκολο να κατανοηθεί από την πρώτη στιγμή: ότι δηλαδή με το πρόγραμμα των δανειστών-εταίρων μας, η Ελλάδα όδευε προς καρατόμηση.
Δεν γνωρίζω, ακόμη, τι θα συμβουλεύσουν οι πέριξ αυτού οικονομολόγοι στον κ. πρωθυπουργό, για να αναπτύξει στις 8/9 στη Θεσσαλονίκη, με την ευκαιρία του ανοίγματος της ΔΕΘ. Αλλά, δυστυχώς, ό,τι και να του υποδείξουν (υποσχέσεις για το μέλλον, απολογισμούς με παραμορφωτικό φακό, επίρριψη ευθυνών στην αντιπολίτευση κ.ά), μία είναι η αλήθεια και, δυστυχώς, αναλλοίωτη: «Η Ελλάδα έχει καταστραφεί με τη συνεργασία των δανειστών και των ελληνικών κυβερνήσεων».
Το μέλλον; Δεν υπάρχει μέλλον, που να διαγράφεται στον ορίζοντα, όποια και αν είναι η κυβέρνηση, που θα διαδεχθεί την παρούσα, αν δεν τολμήσει να διαρρήξει ολοκληρωτικά τη σχέση της με το αμαρτωλό παρελθόν των εννέα τελευταίων ετών. Και, συνεπώς, όσο και αν είναι περίπλοκου περιεχομένου η ακόλουθη διαπίστωση, αν θέλουμε πραγματικά να σωθούμε ως Ελλάδα, μία οδός υπάρχει. Αυτή που από την αρχή υπήρχε, αλλά που, εγκληματικά, την παρακάμψαμε: «Επιστροφή στις Ρίζες μας».
————————————–
[1] Όλη η αλήθεια για χρέη και ελλείμματα και πως θα σωθούμε, Εκδόσεις Ιδρύματος Δελιβάνη και Ιανός, Αθήνα 2010 και Β Έκδοση 2012. H εν ψυχρώ δολοφονία της Ελλάδας και η διέξοδος η δραχμή, Εκδόσεις Ιδρύματος Δελιβάνη και Ιανός, Θεσσαλονίκη –Αθήνα 2014. L’assassinat économique de la Grèce et le recours:la drachme, L’Harmattan, Paris 2015. GRECE ET EURO : QUEL AVENIR ?(Sous la direction de Gérard LAFAY/co-auteur, L’Harmattan, Paris 2015). Αντι-μνημονιακά, Εκδόσεις Ιδρύματος Δελιβάνη και Κορνηλία Σφακιανάκη, Θεσσαλονίκη 2010.
Σάββατο
ΦΟΒΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΙΔΟΥ ΠΟΙΟΙ ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΟΙ ''ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΜΑΣ''!
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)