Δευτέρα, 8 Οκτωβρίου 2018
Ποιος λέει ότι τα πηγαίνει καλά η Ευρώπη;
Γρ. Νικολόπουλος
Αυτό που διαπιστώνεται όλο και συχνότερα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προβλήματα. Μεγάλα και πολλά. Και κάθε τόσο αναφύονται και νέα και θα συνεχίσουν να
αναφύονται προβλήματα διότι η κεντρική διοίκηση της Ευρώπης δεν δείχνει να μαθαίνει από τα λάθη της. Ενα από αυτά ήταν και ο χειρισμός της ελληνικής κρίσης.
Ολοένα περισσότεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ομολογούν ότι έγιναν λάθη και από τη μεριά τους στην ελληνική υπόθεση. Το κορυφαίο λάθος, βέβαια, που έχει επισημανθεί από ορισμένους πολύ έγκαιρα, ήταν ότι η τρόικα δεν έδωσε την πρέπουσα σημασία και την προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις, αλλά επέτρεψε στις ελληνικές κυβερνήσεις να περάσουν από τα ελλείμματα στα πλεονάσματα με «ισοδύναμα» μέτρα. Αν η Ευρώπη είχε επιμείνει να ληφθούν τα σωστά διαρθρωτικά μέτρα, αντί να αρκείται στις συνεχείς περικοπές εισοδημάτων και στη συνεχή αύξηση φόρων που επέλεξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις για να αποφύγουν τις μεταρρυθμίσεις, σήμερα η ελληνική οικονομία θα είχε άλλη πορεία.
Η Ευρώπη, όμως, περιορίστηκε στον στόχο να εξασφαλίσει ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά της και όχι να εξυγιάνει την ελληνική οικονομία. Δεν εφάρμοσε σωστά το μνημόνιο η Ελλάδα, ούτε όμως και η Ευρώπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ευθύνες βαραίνουν την Ευρώπη περισσότερο από τους Ελληνες πολιτικούς. Σε καμία περίπτωση. Και ο λόγος είναι απλός: οι Ελληνες πολιτικοί έπρεπε να διασώσουν τη χώρα τους. Οι εταίροι είναι απλώς… εταίροι-σύμβουλοι. Η ευθύνη είναι των Ελλήνων και γι’ αυτό πάνω ακόμη και από την επικεφαλίδα του πρώτου μνημονίου γράφεται η φράση «Η συμφωνία αυτή ανήκει στον ελληνικό λαό». Με λίγα λόγια, εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την υλοποίησή της.
Πάμε όμως να δούμε την Ευρώπη και από μια άλλη σκοπιά. Το Brexit είναι, σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, μια καταστροφή για την Αγγλία. Μπορεί. Μπορεί όμως να έχει καταστροφικά αποτελέσματα και για την Ευρώπη σε περίπτωση που το διαζύγιο δεν είναι βελούδινο. Οι αγορές, πάντως, οι οποίες καθοδηγούν τις ευρωπαϊκές πολιτικές αποφάσεις σε βαθμό καθοριστικό δεν έχουν αποφανθεί ακόμη τελεσίδικα για το ζήτημα. Η στερλίνα έχει υποχωρήσει από τα πολύ υψηλά της επίπεδα, αλλά δεν έχει καταρρεύσει. Πολλές επιχειρήσεις ανακοινώνουν ότι θα φύγουν από τη Βρετανία, αλλά δεν έχουν φύγει. Και η Βρετανία δεν έχει πει ακόμη την τελευταία της λέξη στο ζήτημα, δεν έχει πει, π.χ., αν θα συνεχίσει να ακολουθεί τους ασφυκτικούς ευρωπαϊκούς κανόνες μετά το Brexit. Αν, για παράδειγμα, η Βρετανία πει ότι οι ασφυκτικοί κανόνες τραπεζικής εποπτείας θα τροποποιηθούν στις τράπεζές της, δεν αποκλείεται μεθαύριο να μαζέψει όλο το χρήμα του κόσμου στο νησί της. Αν δηλαδή η Βρετανία πει ότι θα γίνει μια offshore οικονομία για όλους τους υπόλοιπους, τι θα γίνει στην Ευρώπη; Φανταστικό σενάριο θα μου πείτε, δεν έχει πει κανείς κάτι τέτοιο. Οχι ακόμη. Οπως λένε και οι λάτρεις της όπερας, όμως, η παράσταση δεν τελειώνει αν δεν τραγουδήσει η χοντρή και η χοντρή δεν έχει τραγουδήσει ακόμη.
Μετά τη Βρετανία ήρθε η Ιταλία. Η Ιταλία που, ως τρόικα, μας κούναγε το δάχτυλο, τώρα βλέπει τους υπόλοιπους εταίρους να της κουνάνε εκείνοι το δάχτυλο επειδή δεν εφαρμόζει τη σκληρή λιτότητα που της ζητάνε οι Ευρωπαίοι. Η Ιταλία, όμως, πήρε το μάθημα από την Ελλάδα, αυτό το μάθημα που δεν πήρε η κεντρική διοίκηση της Ευρώπης. Οτι, δηλαδή, όταν ένας λαός δεν θέλει να αλλάξει, δεν αλλάζει όση πίεση και αν του ασκηθεί. Η Ελλάδα πιέστηκε πολύ να αλλάξει και δεν άλλαξε. Διέλυσε τις επιχειρήσεις της, διέλυσε τους συνταξιούχους, έφτασε την ανεργία στο 25%, κατέστρεψε το Χρηματιστήριό της, κατέστρεψε τα ομόλογά της, τις τράπεζές της, τσάκισε τη μεσαία τάξη της, αλλά δεν άλλαξε και δεν χρειάζεται ελπίζω να εξηγήσω το γιατί. Είναι έτοιμη να οδηγηθεί ξανά πλησίστια σε υπερχρέωση και ελλείμματα. Αυτό φαίνεται ήδη και από το προσχέδιο του Προϋπολογισμού και από τις σκέψεις για τα κόκκινα δάνεια. Η κυβέρνηση επιλέγει ακάθεκτη κρατικοποιήσεις αντί για αποκρατικοποιήσεις, ξεκινώντας από τις τράπεζες και συνεχίζοντας μάλλον με τη ΔΕΗ, τα λιμάνια, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» και ποιος ξέρει με τι άλλο. Δεν τα είδαμε αυτά, θα μου πείτε. Οχι, αλλά μην αποκλείετε να τα δούμε σύντομα.
Για να επανέλθω, όμως, στο ζήτημα της Ευρώπης, δεν φαίνεται να έχει καταλάβει ότι βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία ενοποίησης. Δεν έχει ενοποιηθεί. Ισως στα χαρτιά και στο όνομα να εμφανίζεται ενωμένη, αλλά στην πράξη δεν είναι και ήδη κάποιες χώρες που πιέζονται μοιάζουν να αλληθωρίζουν προς το ανεξάρτητο παρελθόν τους. Ευτυχώς που δεν γίνονται δημοψηφίσματα διότι, αν γίνονταν, η Ενωμένη Ευρώπη θα περιοριζόταν σε μερικές χώρες του σκληρού πυρήνα της. Μέχρι στιγμής τις πιέσεις στις χώρες τις ασκούσε η Ευρώπη. Τώρα ξαφνικά οι χώρες φαίνεται πως αρχίζουν να αντιδρούν.
Να δούμε αν και πότε η Ευρώπη θα αρχίσει να καταλαβαίνει την πραγματική της κατάσταση. Οτι δηλαδή η ενοποίηση βρίσκεται ακόμη σε ονομαστικό στάδιο και δεν έχει γίνει πραγματικότητα. Οτι βιάστηκαν οι Γερμανοί να διευθύνουν πριν καταφέρουν να εξαγοράσουν πλήρως τους λαούς και περάσουν αρκετά χρόνια με το ευρώ για να προσαρμοστούν και να μη θυμούνται την εποχή της οικονομικής και εθνικής ανεξαρτησίας τους. Και αν το καταλάβει, αρκεί για να αλλάξει εκ βάθρων η τακτική των Βρυξελλών.
Γρ. Νικολόπουλος
Αυτό που διαπιστώνεται όλο και συχνότερα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προβλήματα. Μεγάλα και πολλά. Και κάθε τόσο αναφύονται και νέα και θα συνεχίσουν να
αναφύονται προβλήματα διότι η κεντρική διοίκηση της Ευρώπης δεν δείχνει να μαθαίνει από τα λάθη της. Ενα από αυτά ήταν και ο χειρισμός της ελληνικής κρίσης.
Ολοένα περισσότεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ομολογούν ότι έγιναν λάθη και από τη μεριά τους στην ελληνική υπόθεση. Το κορυφαίο λάθος, βέβαια, που έχει επισημανθεί από ορισμένους πολύ έγκαιρα, ήταν ότι η τρόικα δεν έδωσε την πρέπουσα σημασία και την προτεραιότητα στις μεταρρυθμίσεις, αλλά επέτρεψε στις ελληνικές κυβερνήσεις να περάσουν από τα ελλείμματα στα πλεονάσματα με «ισοδύναμα» μέτρα. Αν η Ευρώπη είχε επιμείνει να ληφθούν τα σωστά διαρθρωτικά μέτρα, αντί να αρκείται στις συνεχείς περικοπές εισοδημάτων και στη συνεχή αύξηση φόρων που επέλεξαν οι ελληνικές κυβερνήσεις για να αποφύγουν τις μεταρρυθμίσεις, σήμερα η ελληνική οικονομία θα είχε άλλη πορεία.
Η Ευρώπη, όμως, περιορίστηκε στον στόχο να εξασφαλίσει ότι θα πάρει πίσω τα λεφτά της και όχι να εξυγιάνει την ελληνική οικονομία. Δεν εφάρμοσε σωστά το μνημόνιο η Ελλάδα, ούτε όμως και η Ευρώπη. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ευθύνες βαραίνουν την Ευρώπη περισσότερο από τους Ελληνες πολιτικούς. Σε καμία περίπτωση. Και ο λόγος είναι απλός: οι Ελληνες πολιτικοί έπρεπε να διασώσουν τη χώρα τους. Οι εταίροι είναι απλώς… εταίροι-σύμβουλοι. Η ευθύνη είναι των Ελλήνων και γι’ αυτό πάνω ακόμη και από την επικεφαλίδα του πρώτου μνημονίου γράφεται η φράση «Η συμφωνία αυτή ανήκει στον ελληνικό λαό». Με λίγα λόγια, εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την υλοποίησή της.
Πάμε όμως να δούμε την Ευρώπη και από μια άλλη σκοπιά. Το Brexit είναι, σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, μια καταστροφή για την Αγγλία. Μπορεί. Μπορεί όμως να έχει καταστροφικά αποτελέσματα και για την Ευρώπη σε περίπτωση που το διαζύγιο δεν είναι βελούδινο. Οι αγορές, πάντως, οι οποίες καθοδηγούν τις ευρωπαϊκές πολιτικές αποφάσεις σε βαθμό καθοριστικό δεν έχουν αποφανθεί ακόμη τελεσίδικα για το ζήτημα. Η στερλίνα έχει υποχωρήσει από τα πολύ υψηλά της επίπεδα, αλλά δεν έχει καταρρεύσει. Πολλές επιχειρήσεις ανακοινώνουν ότι θα φύγουν από τη Βρετανία, αλλά δεν έχουν φύγει. Και η Βρετανία δεν έχει πει ακόμη την τελευταία της λέξη στο ζήτημα, δεν έχει πει, π.χ., αν θα συνεχίσει να ακολουθεί τους ασφυκτικούς ευρωπαϊκούς κανόνες μετά το Brexit. Αν, για παράδειγμα, η Βρετανία πει ότι οι ασφυκτικοί κανόνες τραπεζικής εποπτείας θα τροποποιηθούν στις τράπεζές της, δεν αποκλείεται μεθαύριο να μαζέψει όλο το χρήμα του κόσμου στο νησί της. Αν δηλαδή η Βρετανία πει ότι θα γίνει μια offshore οικονομία για όλους τους υπόλοιπους, τι θα γίνει στην Ευρώπη; Φανταστικό σενάριο θα μου πείτε, δεν έχει πει κανείς κάτι τέτοιο. Οχι ακόμη. Οπως λένε και οι λάτρεις της όπερας, όμως, η παράσταση δεν τελειώνει αν δεν τραγουδήσει η χοντρή και η χοντρή δεν έχει τραγουδήσει ακόμη.
Μετά τη Βρετανία ήρθε η Ιταλία. Η Ιταλία που, ως τρόικα, μας κούναγε το δάχτυλο, τώρα βλέπει τους υπόλοιπους εταίρους να της κουνάνε εκείνοι το δάχτυλο επειδή δεν εφαρμόζει τη σκληρή λιτότητα που της ζητάνε οι Ευρωπαίοι. Η Ιταλία, όμως, πήρε το μάθημα από την Ελλάδα, αυτό το μάθημα που δεν πήρε η κεντρική διοίκηση της Ευρώπης. Οτι, δηλαδή, όταν ένας λαός δεν θέλει να αλλάξει, δεν αλλάζει όση πίεση και αν του ασκηθεί. Η Ελλάδα πιέστηκε πολύ να αλλάξει και δεν άλλαξε. Διέλυσε τις επιχειρήσεις της, διέλυσε τους συνταξιούχους, έφτασε την ανεργία στο 25%, κατέστρεψε το Χρηματιστήριό της, κατέστρεψε τα ομόλογά της, τις τράπεζές της, τσάκισε τη μεσαία τάξη της, αλλά δεν άλλαξε και δεν χρειάζεται ελπίζω να εξηγήσω το γιατί. Είναι έτοιμη να οδηγηθεί ξανά πλησίστια σε υπερχρέωση και ελλείμματα. Αυτό φαίνεται ήδη και από το προσχέδιο του Προϋπολογισμού και από τις σκέψεις για τα κόκκινα δάνεια. Η κυβέρνηση επιλέγει ακάθεκτη κρατικοποιήσεις αντί για αποκρατικοποιήσεις, ξεκινώντας από τις τράπεζες και συνεχίζοντας μάλλον με τη ΔΕΗ, τα λιμάνια, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» και ποιος ξέρει με τι άλλο. Δεν τα είδαμε αυτά, θα μου πείτε. Οχι, αλλά μην αποκλείετε να τα δούμε σύντομα.
Για να επανέλθω, όμως, στο ζήτημα της Ευρώπης, δεν φαίνεται να έχει καταλάβει ότι βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία ενοποίησης. Δεν έχει ενοποιηθεί. Ισως στα χαρτιά και στο όνομα να εμφανίζεται ενωμένη, αλλά στην πράξη δεν είναι και ήδη κάποιες χώρες που πιέζονται μοιάζουν να αλληθωρίζουν προς το ανεξάρτητο παρελθόν τους. Ευτυχώς που δεν γίνονται δημοψηφίσματα διότι, αν γίνονταν, η Ενωμένη Ευρώπη θα περιοριζόταν σε μερικές χώρες του σκληρού πυρήνα της. Μέχρι στιγμής τις πιέσεις στις χώρες τις ασκούσε η Ευρώπη. Τώρα ξαφνικά οι χώρες φαίνεται πως αρχίζουν να αντιδρούν.
Να δούμε αν και πότε η Ευρώπη θα αρχίσει να καταλαβαίνει την πραγματική της κατάσταση. Οτι δηλαδή η ενοποίηση βρίσκεται ακόμη σε ονομαστικό στάδιο και δεν έχει γίνει πραγματικότητα. Οτι βιάστηκαν οι Γερμανοί να διευθύνουν πριν καταφέρουν να εξαγοράσουν πλήρως τους λαούς και περάσουν αρκετά χρόνια με το ευρώ για να προσαρμοστούν και να μη θυμούνται την εποχή της οικονομικής και εθνικής ανεξαρτησίας τους. Και αν το καταλάβει, αρκεί για να αλλάξει εκ βάθρων η τακτική των Βρυξελλών.
