ΑΟΖ Ελλάδας –Ιταλίας : το παρασκήνιο και τα απρόβλεπτα προβλήματα

ΩPRESS- ΑΟΖ Ελλάδας –Ιταλίας : το παρασκήνιο και τα απρόβλεπτα προβλήματα 03.02.2020 του Σωτήρη Σιδέρη Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Ιταλία αποτελούν για πολλούς έναν γρίφο που καθιστά δυσεξήγητη την καθήλωσή τους εξαιτίας της αδυναμίας να υπάρξει συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Οι διμερείς σχέσεις δεν είναι φυσικά εχθρικές. Διακρίνονται ωστόσο από μια έλλειψη αποφασιστικότητας για την υπέρβαση των δυσκολιών , ώστε να γίνει ένα βήμα και μάλιστα ιστορικό προς το μέλλον. Χρόνια τώρα οι δύο χώρες αδυνατούν να συμφωνήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ εξαιτίας των υπερβολικών ή κατ άλλους, απαράδεκτων απαιτήσεων της Ρώμης που ενίοτε προκαλούν και ερωτηματικά. Η ελληνική αντιπροσωπεία που πήγε στη Ρώμη στις 30 Δεκεμβρίου 2019 για να συζητήσει την οριοθέτηση της ΑΟΖ επέστρεψε άπραγη. Για μια ακόμη φορά, οι Ιταλοί έβαλαν στο τραπέζι νέες απαιτήσεις που δεν μπορεί να δεχθεί η Αθήνα. Και έτσι, για μια ακόμη φορά σήμερα 4 Φεβρουαρίου 2020 ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρίσκεται στη Ρώμη για να κάνει μια νέα προσπάθεια, πέραν της συζήτησης για την κρίση στην Λιβύη , όπου επίσης η Ιταλία κάνει δικό της παιχνίδι, πολλές φορές ανεξήγητο με διπλωματικούς όρους. Άποψη της γραφειοκρατίας του ΥΠΕΞ και όχι μόνο, είναι ότι η Ελλάδα πρώτα πρέπει να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο και στην συνέχεια να κάνει την συμφωνία οριοθέτησης με την Ιταλία. Κίνηση εύλογη , καθόλου επιθετική και κυρίως σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο. Φυσικά το ίδιο πρέπει να γίνει και στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που επίσης δείχνει το πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Η επέκταση των χωρικών υδάτων δεν έγινε με ευθύνη της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ που συνεχίζει η σημερινή κυβέρνηση. Στις τελευταίες συναντήσεις όμως που είχαν αντιπροσωπείες των δύο χωρών η Ιταλία πρότεινε να αποδεχθεί η Ελλάδα την υπογραφή ενός μνημονίου που θα επισυνάπτονταν στην συμφωνία για την ΑΟΖ . Το μνημόνιο αυτό θα προέβλεπε ότι οι Ιταλοί θα έχουν το δικαίωμα να αλιεύουν εντός των ελληνικών υδάτων από 0-6 μίλια και όχι έστω από τα 6-12. Δηλαδή ένα ιταλικό αλιευτικό θα μπορεί να ψαρεύει εντός του λιμανιού της Ζακύνθου ή της Κέρκυρας ή όπου αλλού θέλει. Η πρόταση αυτή δεν έγινε αποδεκτή από την ελληνική κυβέρνηση. Σε επόμενες συναντήσεις όμως οι Ιταλοί, όχι μόνο δεν υποχώρησαν από το αρχικό αίτημά τους, αλλά επανήλθαν πιο επιθετικά και ζήτησαν μια νέα προσθήκη που θα προέβλεπε ότι τα τουρκικά αλιευτικά θα μπορούν να αλιεύουν εντός των χωρικών υδάτων και στα Δωδεκάνησα . Ως αντάλλαγμα βέβαια η Ρώμη έδινε πλήρη επήρεια, 100% στα μικρά ελληνικά νησιά του Ιονίου κάτι που θα ήταν και μια καλή απάντηση στην Τουρκία ως προς την επήρεια των νησιών. Όσο δεν επιτυγχάνεται συμφωνία η Ιταλία παραμένει απαιτητική και στο πλαίσιο αυτών των θέσεών της έχει ζητήσει να ενημερωθεί εκ των προτέρων σε περίπτωση που η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Ιόνιο. Και αυτή την θέση την έχει απορρίψει η Αθήνα με το σκεπτικό ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι δικαίωμα της χώρας , σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο. Στην ελληνική πλευρά γίνονται διάφορες σκέψεις για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η εκκρεμότητα. Υπάρχουν κάποιες σκέψεις για κήρυξη συνορεύουσας ζώνης όπου μια χώρα ασκεί αστυνομικά καθήκοντα σε εύρος 24 μιλίων από τη γραμμή βάσης, υπάρχει επίσης η σκέψη αναζητηθούν ανταλλάγματα σε άλλα ζητήματα , αλλά σε κάθε περίπτωση η υπόθεση δεν προχωρά ακόμη. Είναι προς το παρόν άγνωστο , αν η κρίση στη Λιβύη μπορεί να επηρεάσει την κατάσταση Σημειώνεται ότι η Ελλάδα συμφώνησε να επαναληφθεί η επιχείρηση Sophia για τον έλεγχο των ροών από την Λιβύη χωρίς να ζητήσει ανταλλάγματα από τη Ρώμη. Η Ελλάδα όμως έχει απόλυτη ανάγκη από μια συμφωνία οριοθέτησης με κάθε τρόπο, αλλά μέχρι στιγμής οι διαπραγματεύσεις είναι καθηλωμένες. Με κάποιο τρόπο πρέπει να ξεκολλήσουν και οι συνομιλίες με την Αλβανία, γιατί κάθε χρόνος που περνά αυξάνει τα προβλήματα. Ας σημειωθεί ότι η «προβλέψιμη» Ελλάδα ετοιμάζεται να συναινέσει για να δοθεί στην Αλβανία ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων χωρίς να ζητήσει ως αντάλλαγμα π.χ την εφαρμογή της συμφωνίας του 2009 για την ΑΟΖ. Αν πρέπει να ιεραρχήσουμε τις προτεραιότητές μας , ας το κάνουμε. Αλλά η διπλωματία πρέπει να προχωρήσει και η Ελλάδα πρέπει να κλείνει μέτωπα.