Αγιά Σοφιά: Γιατί είναι παράνομη η απόφαση του τουρκικού ΣτΕ - Τα επιχειρήματα της UNESCO

Θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ενός κορυφαίου Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς Το πιο σκληρό του πρόσωπο ενάντια στην αξία και την οικουμενικότητα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς έδειξε σήμερα το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας με την απόφασή του, βάση της οποίας η μετατροπή της Αγιά Σοφιάς σε Μουσείο, το 1934, ήταν παράνομη, ανοίγοντας έτσι διάπλατα το δρόμο για την μετατροπή της σε τέμενος. Παρά τις έντονες διεθνείς αντιδράσεις που εκφράστηκαν τις τελευταίες ημέρες από πολιτιστικούς, θρησκευτικούς και πολιτικούς κύκλους το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ρίσκαρε να πάρει μια ιστορική απόφαση, για την οποία, αναμφισβήτητα θα κριθεί αυστηρότατα, ενδίδοντας στις ασφυκτικές πιέσεις της τουρκικής προπαγάνδας και τις πολιτικές σκοπιμότητες του Ταγίπ Ερντογάν. Η απόφαση αυτή έρχεται σε πλήρη αντίθεση τους όρους της Συνθήκης της UNESCO για την προστασία των μνημείων και περιοχών παγκόσμιας κληρονομιάς (1981), που έχει υπογράψει μεταξύ άλλων και η Τουρκία, η οποία ορίζει ρητά πως για κάθε φυσική παρέμβαση και λειτουργικές αλλαγές στα καταγεγραμμένα κτίρια και τοποθεσίες θα πρέπει να υπάρχει η σχετική αδειοδότηση του Συμβουλίου Διατήρησης. Που σημαίνει πως πριν από την παραμικρή παρέμβαση σε ανάλογους χώρους είναι υποχρεωτικό να αποστέλλεται έγγραφο αίτημα στην UNESCO η οποία προετοιμάζει και συγκαλεί την διακυβερνητική Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, που καλείται, με τη σειρά της, να εξετάσει την εκάστοτε περίπτωση με βασικό κριτήριο, πάντα, την διατήρηση της αξίας και του οικουμενικού πολιτιστικού χαρακτήρα του μνημείου. Να σημειώσουμε εδώ μέχρι σήμερα η επιτροπή έχει απορρίψει αρκετά εθνικά αιτήματα τα οποία αφορούν σε παρεμβάσεις ή αλλαγή χρήσης αντίστοιχων χώρων. Η Αγία Σοφία συμπεριλαμβάνεται, από το 1985, στις ιστορικές εκείνες ζώνες της Κωνσταντινούπολης που είναι εγγεγραμμένες στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς ως έργο εξαιρετικής οικουμενικής αξίας. Η μετατροπή της σε τζαμί λοιπόν έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις προϋποθέσεις της κήρυξής της ως Παγκόσμιου Μνημείου Πολιτιστικής Κληρονομιάς και συνεπάγεται την άμεση έξοδό της από τον σχετικό κατάλογο. Σήμερα δεν ήταν η πρώτη φορά που το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας κλήθηκε να αποφασίσει σχετικά με την τύχη της Αγίας Σοφίας η οποία λειτουργεί ως μουσείο από 1935, με την υπογραφή προεδρικού διατάγματος, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο εκατομμύρια επισκεπτών, από κάθε γωνιά του κόσμου, που σπεύδουν να θαυμάσουν τον εντυπωσιακό αυτό πολιτιστικό θησαυρό. Το ίδιο θέμα είχε εξεταστεί και το 2016 μετά από προσφυγή Συλλόγου Στήριξης Αρχαίων Μνημείων και Περιβάλλοντος ο οποίος αμφισβητούσε την αυθεντικότητα της υπογραφής στο σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Το αίτημα αυτό όμως απορρίφθηκε. Σήμερα, μόλις τέσσερα χρόνια μετά, το ανώτατο δικαστήριο της Τουρκίας διαψεύδει τον εαυτό του ανοίγοντας τον Ασκό του Αιόλου σε πιθανές σοβαρές θρησκευτικές και πολιτικές αντιπαραθέσεις και ρισκάροντας την ασφάλεια ενός κορυφαίου ιστορικού και πολιτιστικού μνημείου της ανθρωπότητας. Αναστασία Κουκά ΠΗΓΗ Πρωτο Θεμα