Σάββατο, 20 Φεβρουαρίου 2016
Η «αγγλόσφαιρα» και άλλες γεωστρατηγικές ψευδαισθήσεις
Ένα από τα πιο περίεργα επιχειρήματα που αναπτύσσουν όσοι υποστηρίζουν την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), είναι ότι μία αυτο-εξόριστη Βρετανία θα βρει νέο παγκόσμιο ηγετικό ρόλο ως το επίκεντρο της «Αγγλόσφαιρας»...
του Gareth Evans
Η ιδέα πίσω από αυτό, είναι ότι υπάρχει μία ομάδα κρατών, η συμμαχία διαμοιρασμού πληροφοριών που αποκαλείται «Πέντε Μάτια» και απαρτίζεται από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Νέα Ζηλανδία. Είναι χώρες που έχουν κοινή γλώσσα, ιστορία, νόμους, δημοκρατικούς θεσμούς και αξίες σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μπορούν να λειτουργήσουν ως μία νέα, ενωμένη δύναμη παγκόσμιας ειρήνης και ευημερίας. Η ικανότητα της Βρετανίας να ενεργοποιήσει αυτή την ομάδα και να γίνει η καρδιά της, θα αναπληρώσει, λένε, το κενό από την έξοδό της από την αρτηριοσκληρωτική, πολιτισμικά και γλωσσικά κατακερματισμένη και αυξανόμενα περιθωριοποιημένη ΕΕ.
Εγώ πάλι, ίσως να είμαι ένας πικρόχολος ιθαγενής, αλλά ας απαριθμήσω τους λόγους που αυτή η ιδέα είναι απλά μία φαντασίωση, μία ψευδαίσθηση. Το βασικό πρόβλημα των θιασωτών της «Αγγλόσφαιρας» είναι ότι... κανείς από τους υποψήφιους συμμετέχοντες δεν θα έχει το παραμικρό συμφέρον - γεωστρατηγικό, οικονομικό ή πολιτικό - για να συμμετάσχει.
Γεωστρατηγικά, στο προσεχές μέλλον, το μεγάλο παιχνίδι θα αφορά στον ανταγωνισμό για την πρωτοκαθεδρία μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Οι Αμερικανοί σίγουρα θέλουν σύμμαχους και εταίρους που θα τους βοηθήσουν να περιορίσουν την εξάπλωση της Κίνας στην Ανατολική Ασία και η αγγλόφωνη Αυστραλία, η Σινγκαπούρη, η Νέα Ζηλανδία και κυρίως η Ινδία, βρίσκονται στους σχεδιασμούς της Ουάσιγκτον καθώς εφαρμόζει την «στροφή» της στην περιοχή. Αλλά ακόμη πιο σημαντικοί εταίροι για τις ΗΠΑ, σε συλλογικό επίπεδο, είναι η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και οι (καθόλου «αγγλικές») χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, ειδικά η Ινδονησία, το Βιετνάμ και η Ταϊλάνδη.
Η πιο στενή ή πιο επίσημη σύνδεση με τη Βρετανία δεν θα προσθέσει κάτι περισσότερο. Οι ΗΠΑ έχουν σε εκτίμηση τη σχέση τους με την Βρετανία και τον Καναδά, επίσης κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, ειδικά μετά την εκ νέου διαμάχη με τη Ρωσία. Αλλά το πως θα μπορούσε να συμβάλλει η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και άλλες αγγλόφωνες απομακρυσμένες χώρες σε αυτό, δεν είναι ξεκάθαρο.
Η Αυστραλία, από την πλευρά της, βλέπει το μέλλον της ασφάλειάς της ως εξ' ολοκλήρου συνδεόμενο με την περιοχή του Ινδο-ειρηνικού Ωκεανού. Το ίδιο συμβαίνει και με την οικονομία. Η «Αγγλόσφαιρα» είχε σημασία για την Αυστραλία και άλλους, όταν η Βρετανία δεν ανήκε στην κοινή αγορά της Ευρώπης. Η διακοπή των σχέσεων ήταν επίπονη για την αυστραλιανή γαλακτοβιομηχανία και άλλες βιομηχανίες, αλλά για τη Βρετανία υπερίσχυσε, όπως ήταν λογικό, η εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων. Τώρα οι υπόλοιποι πρέπει να διαφυλάξουμε τα δικά μας.
Πιθανώς η πιο σκληρή αλήθεια που οι υποστηρικτές του ονείρου της «Αγγλόσφαιρας» πρέπει να αντιμετωπίσουν είναι ότι δεν υπάρχει πολιτική διάθεση, σε καμία από τις υποψήφιες χώρες που γνωρίζω, να οικοδομηθεί μία νέα παγκόσμια συμμαχία των γλωσσικά και πολιτισμικά ενάρετων. Στην πραγματικότητα δεν θεωρούμε ότι ανήκουμε σε αυτή τη σφαίρα πια. Αν η Βρετανία απομακρυνθεί από την Ευρώπη, πιστεύοντας ότι θα μπορέσει να δημιουργήσει τη δική της ισχυρή διεθνή συμμαχία, στο τέλος θα βρεθεί μόνη.
Ο κ.Gareth Evans είναι πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας (1988-1996) και πρώην πρόεδρος (κατά το χρονικό διάστημα 2000-2009) της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων (International Crisis Group - ICG).
Νεο ελληνικο φορουμ
ΤΟ ΒΗΜΑ
