Η ατελείωτη ευρωπαϊκή κρίση

25/03/2017 . Η ατελείωτη ευρωπαϊκή κρίση Είναι εντελώς ανόητο να παραδίδει η κυβέρνηση τα κλειδιά της Ελλάδας για ένα νόμισμα που ίσως δεν θα υπάρχει μετά από λίγο καιρό – ενώ όσον αφορά τις αγορές, όταν το συνειδητοποιήσουν θα εγκαταλείψουν έντρομες το νόμισμα, αφού προφανώς δεν θα θέλουν να είναι επιβάτες μέσα σε ένα καράβι που βουλιάζει. . . Ανάλυση Είναι πράγματι εντυπωσιακό το πώς αντέχει η Ευρωζώνη μετά από τα οκτώ σχεδόν χρόνια της υπερχρέωσης του δημοσίου τομέα ορισμένων χωρών της, του ιδιωτικού πολλών άλλων, καθώς επίσης του τραπεζικού της συστήματος – παρά το ότι δεν διαθέτει κανένα μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων. Ειδικά επειδή δεν υπάρχει ο εξισορροπητικός συναλλαγματικός μηχανισμός αποκατάστασης της ανταγωνιστικότητας των κρατών που την έχουν χάσει – μέσω της υποτίμησης των εθνικών νομισμάτων τους, με την οποία επίσης «πληθωρίζονται» και εξυπηρετούνται τα χρέη. Δεν προβλέπεται ούτε η δημοσιονομική και πολιτική ένωση της, μέσω της οποίας και μόνο θα μπορούσε να αποκατασταθεί η έλλειψη του εξισορροπητικού νομισματικού μηχανισμού – κυρίως επειδή δεν την επιθυμεί με κανένα τρόπο η γερμανική κυβέρνηση, ενώ ήδη σαμποτάρει την τραπεζική ένωση με υπόγειους τρόπους (ευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων κοκ.). Χωρίς όμως την πολιτική ένωση, η Ευρωζώνη είναι αδύνατον να μη διαλυθεί – γεγονός που γνωρίζει ασφαλώς η Γερμανία, η οποία φαίνεται πως φιλοδοξεί να μετατρέψει τους εταίρους της σε κατεχόμενες ή/και απόλυτα εξαρτημένες από την ίδια περιοχές, προτού επιχειρήσει να αποκτήσει η ίδια, μαζί με την πρώην ζώνη του μάρκου, την αποκλειστική κυριότητα του ευρώ. Παρά το ότι τώρα συνεχίζονται οι χρηματοπιστωτικές αναταραχές, η οικονομική μιζέρια και οι πολιτικές διαμαρτυρίες εναντίον της, η Ευρωζώνη δεν έχει ακόμη διαλυθεί – επειδή έχει κατασκευαστεί ως φυλακή, με μία ερμητικά κλειστή πόρτα, τυχόν απόδραση από την οποία θεωρείται ως αυτοκτονία. Εν τούτοις τα προβλήματα παραμένουν ως έχουν, ενώ δεν είναι απίθανο να οδηγηθεί στο τέλος της από τα κράτη του κέντρου – αν και οι περισσότεροι περιμένουν μία τέτοια εξέλιξη από την ευρωπαϊκή περιφέρεια, η οποία δεν έχει καμία άλλη δυνατότητα επιβίωσης. Βέβαια, ο πιθανότερος πρώτος υποψήφιος εξόδου από την Ευρωζώνη δεν είναι άλλος από την Ιταλία – ένα ενδεχόμενο που η Γερμανία θεωρεί ως πολύ μεγάλο ρίσκο για την οικονομία της, επειδή η Ιταλία παραμένει ο σημαντικότερος ανταγωνιστής της στην Ευρώπη. Η αιτία είναι το ότι, οι συνεχείς υποτιμήσεις της λιρέτας πριν την υιοθέτηση του ευρώ, βύθιζαν ανέκαθεν τους κατασκευαστές των γερμανικών μηχανημάτων στην κρίση – επειδή ξαφνικά τα προϊόντα των ανταγωνιστών τους γινόντουσαν φθηνότερα. Η διάλυση τώρα της Ευρωζώνης, η οποία αποτελεί την κότα με τα χρυσά αυγά για τη Γερμανία, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εφιάλτη για την οικονομία της – αφού μέσω αυτής έχουν αυξηθεί τα πλεονάσματα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της σε δυσθεώρητα ύψη, στο 8,8% πλέον του ΑΕΠ της ή σε σχεδόν 300 δις €, κινούμενα σχεδόν αντιστρόφως ανάλογα με τα αντίστοιχα των άλλων χωρών. . Τα πλεονάσματα αυτά, σε συνδυασμό με την υποχώρηση του επιτοκίου δανεισμού της, έχουν επιτρέψει τη μείωση των χρεών της Γερμανίας, ως μοναδικής στον πλανήτη – ενώ η επιστροφή κάποιων κρατών της Ευρωζώνης σε θετικό πρόσημο, όσον αφορά το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους, δεν είναι καθόλου υγιής, επειδή οφείλεται κυρίως στη μείωση των εισαγωγών τους, ως αποτέλεσμα της υπερχρέωσης τους. Η χρεοκοπία τώρα του ευρώ κυοφορείται από πολλά μαζί κράτη-μέλη της νομισματικής ένωσης, τα οποία είναι τα εξής: Η Ιταλία Είναι η μοναδική χώρα που, σύμφωνα με το ευρωβαρόμετρο, απορρίπτει πλειοψηφικά το ευρώ – αιτιολογημένα προφανώς, αφού η οικονομία της έχει εξελιχθεί χειρότερα από όλα τα άλλα κράτη, μετά την υιοθέτηση του. Χωρίς καμία υπερβολή, τα τελευταία 17 χρόνια θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως εντελώς χαμένα για την Ιταλία – γεγονός που έχει οδηγήσει στην αύξηση όλων όσων επιθυμούν την επιστροφή στη λιρέτα, μέσω της διεξαγωγής ενός δημοψηφίσματος. Με εξαίρεση τον πρωθυπουργό της χώρας, ο οποίος παραμένει υπέρ του ευρώ, εκτός από τα δεξιά και τα εθνικιστικά πολιτικά κόμματα έχουν δημιουργηθεί επίσης αριστερά, στα οποία συγκαταλέγεται ο οικονομολόγος S. Fassina – ο πρώην υφυπουργός οικονομικών της κυβέρνησης, ο οποίος παραιτήθηκε, ενώ οργανώνει συσκέψεις εναντίον του ευρώ με τη συμμετοχή πολλών γνωστών συντηρητικών. Όπως τονίζει τόσο αυτός, όσο και οι υπόλοιποι, η έξοδος από την Ευρωζώνη αποτελεί μία επείγουσα απόφαση απελευθέρωσης της χώρας από τα δεσμά του ευρώ – κάτι που, εάν δεν συμβεί, δεν υπάρχει μέλλον για την Ιταλία. Η Γαλλία Εάν η έξοδος της Ιταλίας καθιστούσε την Ευρωζώνη άνευ νοήματος, τυχόν αντίστοιχη της Γαλλίας θα οδηγούσε αναμφίβολα στη διάλυση της σε χρόνο μηδέν – κάτι που δεν είναι απίθανο να συμβεί εάν εκλεγεί η κυρία Le Pen, η οποία έχει δηλώσει πως θα διεξάγει δημοψήφισμα με το ερώτημα «Ναι ή Όχι στο ευρώ». Η ίδια θεωρεί σωστή την επιστροφή της χώρας της στο φράγκο, ενώ αποτελεί μέρος του προγράμματος της. Εν τούτοις, η πιθανότητα να κερδίσει τις εκλογές η κυρία Le Pen είναι πολύ μικρή, ενώ στη Γαλλία δεν έχει δημιουργηθεί μία πολιτική συμμαχία πολλών κομμάτων εναντίον του ευρώ, όπως στην Ιταλία, αν και υπάρχουν τάσεις – όπως αυτή της αριστεράς, η οποία έχει καλέσει τους υπόλοιπους Ευρωπαίους σε συνεργασία, για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού σχεδίου για την Ευρωζώνη. . Η Ελλάδα Στη χώρα μας αυξάνονται μεν οι φωνές εναντίον του ευρώ, συνεχίζουν όμως να αποτελούν μειοψηφία – πιθανότατα επειδή οι Έλληνες πιστεύουν πως είναι εγκλωβισμένοι, μη έχοντας τη δυνατότητα υιοθέτησης ενός εθνικού νομίσματος, όταν η οικονομία τους είναι πλέον κατεστραμμένη. Εν τούτοις, λόγω των συνεχών μέτρων που λαμβάνονται από την κυβέρνηση, τα οποία θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο το βιοτικό τους επίπεδο, ενώ δρομολογούν την ολοκληρωτική απώλεια της εθνικής τους κυριαρχίας κατ’ ελάχιστο για τα επόμενα 99 χρόνια, όλο και περισσότεροι τάσσονται εναντίον του κοινού νομίσματος – ενοχοποιώντας τόσο αυτό, όσο και τη Γερμανία για τα δεινά τους. Με δεδομένο δε το ότι, οι δανειστές έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα ανώτατα όρια ανοχής και ανθεκτικότητας της ελληνικής κοινωνίας, όλα είναι πιθανά να συμβούν – αν και η καλύτερη λύση κατά την υποκειμενική μας άποψη παραμένει η στάση πληρωμών εντός του ευρώ, ως ένα πρώτο τουλάχιστον βήμα (άρθρο). Η κυβέρνηση όμως έχει συνθηκολογήσει πλέον, οπότε είναι μάλλον αδύνατες τέτοιου είδους πρωτοβουλίες – εκτός εάν εξεγερθούν συλλογικά οι Πολίτες απαιτώντας το. Τυχόν έξοδος πάντως της Ελλάδας από την Ευρωζώνη είναι εξαιρετικά πιθανόν να οδηγήσει στη διάλυση της – κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά τόσο το ΔΝΤ, όσο και η Γερμανία, η οποία βέβαια έχει την ικανότητα να μην το αποκαλύπτει. Η Ισπανία Οι Ισπανοί ουσιαστικά δεν έχουν κυβέρνηση. Όλα όμως τα πολιτικά κόμματα της χώρας τοποθετούνται υπέρ του ευρώ, ενώ μόνο η αριστερά το επικρίνει προσεκτικά – χωρίς να τοποθετείται εναντίον. Από οικονομικής πλευράς έχει μεν επιστρέψει σε πλεονάσματα το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της (1,5%), αλλά η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή – ενώ οι Πολίτες της έχουν υποφέρει τα πάνδεινα από τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς των σπιτιών τους, με το τραπεζικό σύστημα να συνεχίζει να θεωρείται εξαιρετικά προβληματικό. Το δημόσιο χρέος της είναι βέβαια σε ελεγχόμενα επίπεδα, αλλά έχει σχεδόν τριπλασιαστεί μετά το 2008 (από 40% στο 100%) – πολύ περισσότερο από ότι της Πορτογαλίας, στην οποία από 75% το 2008 έφτασε σχεδόν στο 130%. Παράλληλα αυξάνονται ξανά τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό της (-5%), πέραν από τα όρια που εγκρίνει η Κομισιόν – η οποία όμως το ανέχεται, πιθανότατα λόγω του BREXIT.. Κατά την άποψη μας, η Ισπανία θα είχε ένα πολύ καλύτερο μέλλον εκτός του ευρώ, ενώ έχει τη δυνατότητα να επιχειρήσει την έξοδο, χωρίς να κινδυνεύσει η οικονομία της – με εξαίρεση τις τράπεζες της, οι οποίες ευρίσκονται σε πολύ κακή οικονομική κατάσταση. Τυχόν έξοδος της πάντως λέγεται πως θα προκύψει από τα κινήματα ανεξαρτησίας ορισμένων περιοχών της – όπως της βιομηχανικά πολύ σημαντικής Καταλονίας, η οποία επιμένει στην απόσχιση της από το κεντρικό κράτος, παρά το ότι απειλείται με έξοδο από την Ευρωζώνη, εάν το επιχειρήσει. Η Πορτογαλία Μετά τις εκλογές και τη νίκη των αριστερών κομμάτων, αυξάνονται οι αντιδράσεις εναντίον της Ευρωζώνης – αν και όχι σε μεγάλο βαθμό, αφού η Πορτογαλία γνωρίζει πως δεν έχει τη δυνατότητα, όπως ακριβώς η Ελλάδα. Σε αντίθεση βέβαια με τη χώρα μας, εφάρμοσε με απόλυτη συνέπεια τα μνημόνια, αποκρατικοποιώντας πολύ περισσότερες δημόσιες εταιρείες, από αυτές που της ζητήθηκαν – χωρίς όμως να καταφέρει να ξεφύγει από την κρίση Τέλος, διατηρεί τη δυνατότητα χρηματοδότησης της από τις αγορές, όπως επίσης οι τράπεζες της από την ΕΚΤ, απλά και μόνο επειδή μία καναδική εταιρεία δεν την αξιολογεί ως χρεοκοπημένη – ενώ συνεχίζει να εκβιάζεται επαίσχυντα από την ΕΚΤ, για να μην αναθεωρήσει την πολιτική λιτότητας που της έχει επιβληθεί και η οποία δεν διαφέρει σε τίποτα από τα μνημόνια. Εν τούτοις, τα επιτόκια των ομολόγων της αυξήθηκαν πρόσφατα πάνω από το 4% – οπότε κανένας δεν γνωρίζει τι θα προκύψει. Η Φινλανδία Η οικονομία της χώρας πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, με αποτέλεσμα το ξέσπασμα μεγάλων κοινωνικών αντιδράσεων, όπου οι περισσότεροι Πολίτες ενοχοποιούν το ευρώ για την πτώση του βιοτικού τους επιπέδου – ζητώντας δημοψήφισμα για την παραμονή τους ή μη στην Ευρωζώνη. Εναντίον του ευρώ δεν είναι μόνο το ακροδεξιό κόμμα της χώρας, το οποίο έχει υψηλά ποσοστά αλλά, επίσης, το κεντρώο – πιθανότατα επειδή οι Πολίτες της διαπιστώνουν πως οι υπόλοιπες σκανδιναβικές χώρες που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία), έχουν αντιμετωπίσει καλύτερα τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Η Γερμανία Η ακροδεξιά παράταξη της χώρας, η οποία όμως δεν εμφανίζεται επίσημα ως τέτοια, έχει πάψει να συζητάει το θέμα του ευρώ, μετά την παραίτηση του πρώην ηγέτη της – ενώ η αριστερά θεωρεί την Ευρωζώνη ως ένα αναμφίβολα αποτυχημένο εγχείρημα, με την κυβέρνηση να έχει έτοιμο ένα σχέδιο Β στα συρτάρια της, για όταν υπάρξει ανάγκη. Η χώρα βέβαια συνεχίζει την πολιτική της φτωχοποίησης του γείτονα, γεγονός που φαίνεται από την εξέλιξη των εισοδημάτων, καθώς επίσης των δαπανών των νοικοκυριών στο γράφημα που ακολουθεί – η οποία παραμένει έντονα πτωτική, παρά τις εξαγωγικές επιτυχίες της βιομηχανίας της. Όπως αναφέραμε όμως, η Ευρωζώνη αποτελεί την κότα με τα χρυσά αυγά για την οικονομία της – οπότε θα συνεχίσει να απομυζεί τους πάντες, αδιαφορώντας ουσιαστικά για τη συνοχή της νομισματικής ένωσης, έως ότου θεωρήσει πως οι κίνδυνοι να χάσει είναι μεγαλύτεροι από την ωφέλεια της. Τυχόν όμως εκλογική νίκη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος (SPD), το οποίο έχει ενισχύσει σημαντικά τα ποσοστά του σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ίσως αλλάξει πολλά πράγματα στη Γερμανία και στην Ευρώπη. Επίλογος Είναι αναμφισβήτητο γεγονός το ότι, το ευρώ είναι ένα θνησιγενές νόμισμα (ανάλυση) – ειδικά επειδή οι πιθανότητες διάλυσης της Ευρωζώνης είναι μεγαλύτερες, συγκριτικά με τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Μπορεί δε να επιβίωσε μετά το ξέσπασμα της πρώτης κρίσης από την εποχή της υιοθέτησης του, αλλά πιθανότατα δεν θα τα καταφέρει όταν προκύψει η επόμενη – προς την οποία ήδη βαδίζει ο πλανήτης. Ως εκ τούτου πρέπει όλες οι χώρες να έχουν έτοιμο ένα σχέδιο επιστροφής στο εθνικό νόμισμα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα το επιχειρήσουν – πριν από όλες η Ελλάδα. Με δεδομένο τώρα το ότι, τόσο η ΕΕ, όσο και η Ευρωζώνη μετατρέπονται σταδιακά σε μία περιοχή που διοικείται απολυταρχικά από τους πολιτικούς υπηρέτες των ελίτ, οι οποίοι θα επιβάλλουν τις «επιθυμίες» τους, ενώ κανένας δεν θέλει να είναι υποτελής της Γερμανίας, ίσως να είναι καλύτερη αυτή η εξέλιξη. Σε κάθε περίπτωση, είναι εντελώς ανόητο να παραδίδει η κυβέρνηση τα κλειδιά της Ελλάδας για ένα νόμισμα που ίσως δεν θα υπάρχει μετά από λίγο καιρό. Όσον αφορά τις αγορές, όταν το συνειδητοποιήσουν θα εγκαταλείψουν έντρομες το νόμισμα – αφού προφανώς δεν θα θέλουν να είναι επιβάτες μέσα σε ένα καράβι που βουλιάζει. 25/03/2017από Analyst Team1