Η καθηγήτρια οικονομικών στο Χάρβαρντ Κάρμεν Ράινχαρτ και ο Γερμανός συνάδελφός της Κρίστοφ Τράμπες, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μονάχου, ανέλυσαν μια σειρά από χρεοκοπίες σε διάφορες χώρες με επίκεντρο το ερώτημα: πώς επιδρά μια απομείωση χρέους ή χρεοκοπία μιας χώρας στην ανάπτυξη και στην ευημερία του λαού της; Η απάντηση υπάρχει στη μελέτη των δύο οικονομολόγων με τον τίτλο «A distant mirror of debt, default and relief».
Στις περισσότερες περιπτώσεις, σύμφωνα με τα ευρύματα της μελέτης, οι χρεοκοπίες επιφέρουν ένα μικρό οικονομικό θαύμα. Χώρες που κηρύσσουν στάση πληρωμών και -με ή χωρίς τη συναίνεση των δανειστών τους- κουρεύουν τμήμα του χρέους τους, αναπτύσσονται στη συνέχεια με γρηγορότερο ρυθμό από πριν.
Στη μελέτη τους οι Ράινχαρτ και Τρέμπες ανέλυσαν συνολικά 47 χρεοκοπίες χωρών, οι περισσότερες στο διάστημα του Μεσοπολέμου και στη Λατινική Αμερική των δεκαετιών του ’80 και του ’90. Από τα 47 κράτη, τα 39 κατέγραψαν γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης μετά την κήρυξη μερικής ή ολικής στάσης πληρωμών. Σε 6 περιπτώσεις παρατηρήθηκε στασιμότητα και μόνο σεδύο χώρες συρρικνώθηκε η οικονομία.
Ιδιάιτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι, η ανάπτυξη κινήθηκε με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Στα πρώτα 4 χρόνια μετά την χρεοκοπία στο διάστημα του μεσοπολέμου, ο μέσος όρος ανάπτυξης ήταν της τάξης του 16% και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής 9%. Οι δύο οικονομολόγοι αποδεικνύουν με βάση τα ιστορικά δεδομένα ότι η διαγραφή χρεών έλαβε μεγάλες διαστάσεις.
Το 1934 πολλές ευρωπαϊκές χώρες δήλωσαν ότι δεν θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν άλλο τα δάνεια από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έναντι της Βρετανίας και των ΗΠΑ. Και ενώ για παράδειγμα το χρέος της Αυστρίας ήταν σχετικά μικρό, 23 εκ. δολάρια το 1934, η Γαλλία εξοικονόμησε ποσό της τάξης των δισεκατομμυρίων, μειώνοντας το χρέος της κατά 50% μετά το 1934.
Καθαρό κούρεμα
Μια συνηθισμένη αντίρρηση για τις διαγραφές χρεών είναι ότι ναι μεν οι βιομηχανικές χώρες εξοικονομούν μακροπρόθεσμα χρήματα, μακροπρόθεσμα όμως υποφέρουν, γιατί μετά τη χρεοκοπία κανείς δεν τις εμπιστεύεται, αφού έχουν διακινδυνεύσει την αξιοπιστία τους. Αλλά και αυτό φαίνεται να μην ισχύει, σύμφωνα με την ίδια μελέτη.
Μετά από μια χρεοκοπία το 1980 χρειάζονταν 4 χρόνια για να πάρει η χώρα νέα δάνεια. Στη δεκαετία του ’90, οι χώρες που κήρυξαν στάση πληρωμών έλαβαν σχεδόν αμέσως φρέσκο χρήμα. Για τους νέους δανειστές ήταν προφανώς αδιάφορο εάν οι προηγούμενοι «αιμορράγησαν».
Το συμπέρασμα
Το συμπέρασμα της μελέτης των Ράινχαρντ και Τρέμπερ είναι σαφές: όταν οι χώρες είναι υπερχρεωμένες, εκείνο που χρειάζεται είναι ένα καθαρό κούρεμα και όχι μακροχρόνιοι πολιτικοί τακτικισμοί. Βέβαια, απέναντι σε όλα αυτά, έχει αρχίσει εδώ και καιρό μια αντεπίθεση από το τραπεζικό κεφάλαιο πρώτα απ’ όλα, με διάφορους οικονομολόγους και ινστιτούτα να προσπαθούν, ματαίως, να πλήξουν την επιστημονική αξιοπιστία των Ράινχαρτ και Τρέμπερ αλλά και ανάλογων μελετών της Ράινχαρτ σε συνεργασία με τον διάσημο οικονομολόγο, καθηγητή τουΧάρβαντ, Κένεθ Ρογκόφ.
Όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, διαφεύγει σκόπιμα ή μη της προσοχής όλων, το γεγονός ότι, οι βασικές καταστατικές διατάξεις της ευρωζώνης δεν επιτρέπουν οποιαδήποτε χρεοκοπία χώρας-μέλους της.
Κατά συνέπεια για λόγους καταστατικούς η στάση πληρωμών η χρεοκοπία μπορεί να γίνει μόνο έξω από το ευρώ.
Και επιπλέον επιβάλλεται να γίνει κα΄τι τέτοιο αν προσβλέπουμε στην οικονομική ανασυγκρότηση της χώρας, σύμφωνα με τη μελέτη των Ράϊνχαρτ και Τράμπες αλλά και της κοινής λογικής.
odosdrachmis.gr
