Η χαριστική βολή στον Ερντογάν…

Η χαριστική βολή στον Ερντογάν… ΑΠΟΨΕΙΣ. - 3 Απρ 2020 facebook sharing buttontwitter sharing buttonemail sharing button Του Κώστα Στούπα Η λίρα αναδεικνύεται στην «αχίλλειο πτέρνα» της Τουρκίας στον πόλεμο της Συρίας, έγραφε πρόσφατα ένας αναλυτής στο Reuters. Τούτο ισχύει αλλά δεν είναι τίποτα μπροστά στο πρόβλημα που προκαλεί το κραχ που δημιουργεί στη διεθνή οικονομία η επιδημία του «κορονοϊού». Η τουρκική λίρα βρίσκεται στη χαμηλότερη ισοτιμία που έχει γράψει ποτέ. Η ισοτιμία χθες έναντι του δολαρίου ήταν στις 6,67 λίρες έναντι 2,63 λίρες πριν από μια πενταετία. Τα χαμηλά τα είχε δοκιμάσει και το 2018 όταν είχε βρεθεί στις 6,5 λίρες ανά δολάριο επειδή είχε αυξηθεί ο κίνδυνος χρεοκοπίας, όταν τα αμερικάνικα επιτόκια βρέθηκαν στο υψηλότερο σημείο των τελευταίων ετών. Οι τουρκικές επιχειρήσεις διαθέτουν μεγάλο χρέος σε δολάρια με αποτέλεσμα όταν ανεβαίνουν τα επιτόκια να δυσκολεύονται να το αποπληρώσουν. Στη συνέχεια η μείωση των επιτοκίων από την FED ανακούφισε προσωρινά την Τουρκία, αλλά μια σειρά «μεγαλοϊδεατικών» κινήσεων στην εξωτερική και εσωτερική πολιτική φαλκίδευσαν την οικονομία. Στην Τουρκία η οικονομία στην οποία ρυθμιστικό ρόλο σε καίριες θέσεις παίζουν οι γαμπροί και άλλοι συγγενείς του «Μουσολινίσκου» Ερντογάν βρισκόταν ήδη πριν την κρίση του «κορονοϊού» στο χείλος της αβύσσου. Οι πολεμικές περιπέτειες… Προκειμένου να συγκαλύψει την αρχόμενη κοινωνική δυσαρέσκεια η κυβέρνηση της γείτονος τους τελευταίους μήνες ακροβατεί σε δαπανηρές εξωτερικές πολεμικές παρεμβάσεις στη Συρία και τη Λιβύη. Η απόφαση να ανοίξει τα σύνορα στον Έβρο και να μεταφέρει εκεί εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες ήταν μια κίνηση απελπισίας προκειμένου να εκβιάσει την Ε.Ε. και τη Δύση συνολικότερα για μερικά δισ. ευρώ οικονομικής βοήθειας αλλά και της πολιτικής και στρατιωτικής στήριξης στον «βάλτο» της Βόρειας Συρίας όπου έχει εμπλακεί στρατιωτικά. Την περίοδο που το καθεστώς Ερντογάν ενορχήστρωνε τον εκβιασμό προς την Ε.Ε. μέσω της πολιορκίας των ελληνικών συνόρων στον Έβρο, στον διεθνή τύπο υπήρχαν δημοσιεύματα περί επιθέσεων των ατάκτων τους οποίους η Τουρκία χρησιμοποιεί σαν μισθοφόρους στη Συρία, σε τουρκικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Σαν αιτία αυτών των επιθέσεων θεωρείται η αδυναμία καταβολής των μισθών τους σε δολάρια εγκαίρως. Η αστραπιαία αντίδραση της Ελλάδας να κλείσει επιτυχώς τα σύνορα ματαίωσε τον αιφνιδιασμό και συμπαρέσυρε τις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. σε μια αρνητική στάση απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν συνολικότερα. Η εξάπλωση της επιδημίας του «κορονοϊού» μοιάζει σαν χαριστική βολή στον σουλτάνο. Τούτο γιατί η οικονομία της Τουρκίας βρισκόταν ήδη σε θέση αδυναμίας προκειμένου να αντέξει ένα τόσο ισχυρό πλήγμα όσο η καθίζηση των εξαγωγών οι οποίες αποτελούν τον μοναδικό πνεύμονα που κρατάει την οικονομία στην ζωή. Ο γνωστός Τούρκος οικονομολόγος Güldem Atabay, είχε αναφέρει πρόσφατα στην επιθεώρηση Ahval, πως είναι απαισιόδοξος για τις οικονομικές προοπτικές καθώς η παραγωγή και η ζήτηση των καταναλωτών επιβραδύνονται ταχύτατα. Ανέφερε ακόμη πως δεν μπορεί να θυμηθεί «μια παρόμοια συγκεκριμένη περίπτωση της Τουρκίας όσον αφορά την αιφνίδια διακοπή λόγω της πανδημίας από την πλευρά της ζήτησης και της παραγωγής να συμβαίνει ταυτόχρονα…». Η τεράστια ύφεση στην οποία κυλούν οι ευρωπαϊκές οικονομίες τους επόμενους μήνες, η οποία είναι αρκετά πιθανό να επεκταθεί και στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους, αποτελεί διπλό χτύπημα για την Τουρκία. Η παγκόσμια ύφεση από τη μία πλευρά μειώνει δραστικά τις εισροές πολύτιμου συναλλάγματος και από την άλλη δυσκολεύει την αποπληρωμή του μεγάλου χρέους σε δολάρια που έχει συσσωρεύσει ο ιδιωτικός τομέας της Τουρκίας. Το 2018 ήταν η αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης λόγω της αύξησης των δολαριακών επιτοκίων που προκάλεσε «πυρετό» στην τούρκικη οικονομία. Το 2020 είναι η έλλειψη δολαρίων για την καταβολή των δόσεων και των χρεολυσίων που αναμένεται να προκαλέσει «έμφραγμα». Τις τελευταίες εβδομάδες η ισοτιμία του δολαρίου ανεβαίνει έναντι όλων των άλλων νομισμάτων γιατί αυξάνεται η ζήτηση για το αμερικάνικο νόμισμα. Το δολάριο λειτουργεί μεν σαν ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους κρίσης, αλλά ένας επιπλέον λόγος είναι επειδή ολόκληρος ο κόσμος έχει χρέη σε δολάριο αναζητά απεγνωσμένα δολάρια προκειμένου να αποφύγει μια στάση πληρωμών. Τούτο συμβαίνει γιατί η καθίζηση της οικονομίας έχει μειώσει δραστικά τις εισπράξεις δολαρίων από τις εξαγωγές. Οι FT πριν λίγες μέρες έγραφαν πως τα συναλλαγματικά αποθέματα της Τουρκίας στα τέλη Φεβρουαρίου είχαν συρρικνωθεί στο 1,5 δισ. δολ. κάτι που αν αληθεύει μπορεί να σημαίνει πως τώρα έχουν εξανεμιστεί πλήρως. Βλέπε: Turkey’s net forex reserves fell to just $1.5bn in February – FT Η ολιγωρία που έδειξε το τουρκικό καθεστώς τις τελευταίες εβδομάδες στη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της επιδημίας του «κορονοϊού» στη χώρα αποδίδεται στον υψηλού ρίσκου φόβο να αναστείλει την οικονομική δραστηριότητα σε μια κρίσιμα οριακή φάση για την οικονομία. Τούτο όμως έχει δώσει στην επιδημία μια ισχυρή δυναμική εξάπλωσης την έκταση της οποίας δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε καθώς τα στοιχεία που δημοσιοποιεί το καθεστώς αμφισβητούνται και στη χώρα δεν υπάρχουν ούτε ανεξάρτητες αρχές ούτε αδέσμευτος τύπος. Όλα αυτά συνάγουν το συμπέρασμα πως είναι πολύ πιθανό η Τουρκία η οποία από άποψη οικονομίας κινούνταν στο χείλος του γκρεμού να βρίσκεται ήδη στο κενό… Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα εκτός όλων των άλλων πρέπει να είναι έτοιμη να απαντήσει και σε άλλη πρόκληση ίσως δυναμικότερη και από εκείνη στον Έβρο. kostas.stoupas@capital.gr capital.gr